Hugur - 01.01.2004, Blaðsíða 166

164
Michael Hardt ogAntonio Negri
Samsteypur og samskipti
Með því að spyrja okkur hvernig mótun pólitískra og firllvalda þátta heims-
valdavélarinnar fer fram, uppgötvum við að það er þarflaust að takmarka
greiningu okkar við, eða gera að miðdepli, ráðsettar, yfirþjóðlegar reglu-
gerðastofnanir. Stofnanir Sameinuðu þjóðanna, ásamt hinum miklu fjöl- og
yfirþjóðlegu fjármála- og viðskiptastofnunum (Alþjóðagjaldeyrissjóðnum,
Alþjóðabankanum, GATT o.s.frv.) öðlast því aðeins vægi frá sjónarhóli
hinnar yfirþjóðlegu réttarfarssamsetningar að þær séu teknar til athugunar
innan hreyfikrafta lífpólitískrar framleiðslu heimsskipanarinnar. Við viljum
leggja áherslu á að hlutverk þeirra innan gömlu alþjóðaskipanarinnar er ekki
það sem þær hljóta réttmæti sitt af um þessar mundir, heldur öllu fremur
nýtilkomin möguleg áhrif þeirra innan táknafræði42 heimsveldisskipan-
arinnar. Þessar stofnanir eru áhrifalausar utan við hinn nýja ramma. Það eina
sem gamli stofnanaramminn leggur til er mótun og menntun embættis-
manna heimsvaldavélarinnar, þ.e. „tamning" nýs úrvalsliðs heimsveldisins.
Hinar gríðarstóru yfirþjóðlegu fyrirtækjasamsteypur mynda samsetningar-
vef hins lífpólitíska heims í ákveðnu mikilvægu tilliti. Auðmagnið hefiir
raunar alltaf verið skipulagt með svið alls heimsins í huga, en það var ekki
fyrr en á seinni hluta 20. aldar sem fjöl- og yfirþjóðleg iðnaðar- og fjármála-
fyrirtæki tóku í raun að móta svæði heims lífpólitískt. Sumir halda því fram
að þessar samsteypur hafi einfaldlega komið í staðinn fyrir þau margvíslegu
þjóðarnýlendu- og heimsvaldakerfi sem tilheyrðu eldri stigum kapítalískrar
þróunar, allt frá evrópskri nítjándu aldar heimsvaldastefnu til þróunar ford-
ískra43 framleiðsluhátta á tuttugustu öld.44 Þetta er að nokkru leyti rétt, en
hinn nýi veruleiki kapítalismans hefiir í grundvallaratriðum breytt sjálfum
staðnum sem hann lagði undir sig. Aðgerðir stórfyrirtækja einkennast ekki
lengur af óhlutbundnum yfirráðum og skipulagningu einfalds þjófnaðar og
ójafnra skipta. Öllu heldur koma þau formgerð og samhæfmgu yfir land-
svæði og mannfjölda. Þau hafa tilhneigingu til að gera þjóðríkin að einskæru
verkfæri til að halda skrá yfir það flæði vara, fjár og fólks sem þau setja af
stað. Yfirþjóðlegar fyrirtækjasamsteypur dreifa vinnuafli milliliðalaust yfir
ólíka markaði, úthluta auðlindum eftir notagildi þeirra, og raða geirum
heimsframleiðslunnar í stigveldi. Þau flóknu ferli sem stjórna fjárfestingum
og fjármála- og peningaaðgerðum ákvarða einnig hina nýju landafræði
heimsmarkaðarins, eða í rauninni hina nýju lífpólitísku formgerð heimsins.45
Fullgerðasta birtingarmynd þessa heims sést frá sjónarhóli peningamála.
42 [‘Táknafræði’ er þýðing á sytnbology.]
43 [‘Fordismi’ vísar til þeirra kaflaskila í kapítalískum framleiðsluháttum við upphaf 20. aldar þegar
færibandið kom til sögunnar. Kennt við bílaframleiðandann Henry Ford (1863-1947).]
44 Giovanni Arrighi, The Long Twentieth Century (London: Verso, 1995) heldur t.d. fram sh'kri samfellu í
hlutverki kapítalískra samsteypa. Luciano Ferrari Bravo, „Introduzione: vecchie e nuova questioni nella
teoria dell’imperialismo“, í sami ritstj., Imperialismo e classe operaia multinazionale (Mílanó: Feltrinelli,
1975), bls. 7-70, veitir afar góða, andstæða sýn hvað varðar skeiðaskiptingu og aðferðafræðilega nálgun.
45 Frá sjónarmiði pólitískrar greiningar sjá Paul Kennedy, Preparingfor the Twenty-first Century (New
York: Random House, 1993); og frá sjónarhóli hagfræðilegrar staðfræði og sósíalískrar gagnrýni sjá
David Harvey, The Condition of Postmodemity (Oxford: Blackwell, 1989).