Hugur - 01.01.2004, Blaðsíða 154

152
Michael Hardt ogAntonio Negri
myndun sjálfra ráðandi framleiðsluferlanna, með þeim afleiðingum að hlut-
verk iðnvæddrar verksmiðjuvinnu hefiir minnkað og boðrænni samstarfs- og
hrifvinnu6 gert hærra undir höfði. Sköpun auðs í eftirnútímavæðingu verald-
arefnahagsins hneigist æ meir í átt að því sem við munum nefna lífpólitíska
framleiðslu, framleiðslu samfélagslífsins sjálfs, þar sem hið hagfræðilega,
pólitíska og menningarlega skarast í auknum mæli og tengist innbyrðis.
Margir sjá í Bandaríkjunum hið endanlega yfirvald sem stjórnar ferlum
hnattvæðingar og hinni nýju heimsskipan. Fylgismenn Bandaríkjanna lofa
þau sem veraldarleiðtoga og eina stórveldi heimsins, og andstæðingar for-
dæma þau sem heimsvaldasinnaðan kúgara. Bæði þessi viðhorf hvíla á hug-
myndinni um að Bandaríkin hafi einfaldlega sveipað sig þeirri skikkju
heimsyfirráða sem Evrópuþjóðirnar hafa kastað af sér. Hafi nítjánda öldin
verið bresk, þá sé sú tuttugasta bandarísk; eða öllu heldur að ef nútíminn hafi
verið evrópskur þá sé eftirnútíminn bandarískur. Alvarlegasta ásökunin sem
gagnrýnendur geta beint að Bandaríkjunum er, samkvæmt þessu, að þau hafi
tekið upp hætti evrópsku heimsvaldasinnanna óbreytta, á sama tíma og
stuðningsmenn fagna Bandaríkjunum sem skilvirkari og velviljaðri heims-
leiðtoga, enda takist þeim það sem Evrópumönnum mistókst. A hinn bóg-
inn gengur grundvallartilgáta okkar, það að nýtt heimsvaldaform fullveldis
hafi komið fram, í berhögg við bæði þessi viðhorf. Bandaríkin geta ekki frek-
ar en nokkurt annað pjóðríki samtímans myndað miðju heimsvaldaáætlunar.
Heimsvaldastefnan er búin að vera. Héðan af verður engin þjóð heimsleið-
togi á sama hátt og Evrópuþjóðirnar forðum.
Vissulega sitja Bandaríkin í öndvegi innan Veldisins, en þau forréttindi
leiða ekki af líkindum þeirra við gömlu evrópsku heimsvaldaöflin, heldur af
því sem skilur þar á milli. Auðveldast er að bera kennsl á þennan mun með
því að beina sjónum að hinum eiginlegu heimsveldis- (ekki heimsvaldasinn-
uðu) stoðum stjórnarskrár Bandaríkjanna, þar sem við eigum jöfnum hönd-
um við hina formlegu stjórnarskrá, hið skrifaða skjal ásamt margvíslegum
stjórnarskrárbreytingum og lögfræðitækjum, og efnislega samsetningu, þ.e.
hina samfelldu mótun og endurmótun á samsetningu samfélagsafla.7Thom-
as Jefferson, höfundar Federalists og aðrir hugmyndafræðilegir stofnendur
Bandaríkjanna voru allir innblásnir af hinni fornu heimsveldisfyrirmynd;
þeir töldu sig vera að skapa hinum megin Atlantshafsins nýtt Veldi með
opnum og útvíkkandi landamærum, þar sem valddreifing færi fram í net-
kerfiim. Þessi heimsvaldahugmynd hefur lifað af og þroskast út í gegnum
samsetningarsögu Bandaríkjanna og hefur nú birst okkur á hnattrænum
mælikvarða í fyllilega raungerðri mynd.
6 [Nafnorðið affect og lýsingarorðið affective merkja bókstaflega „geðhrif” eða „tilfinning". Þær þýðing-
ar sníða merkingu orðanna hér of þröngan stakk. Gagnvart samhengi textans var ákveðið að þýða hér
affect sem „hrif‘ (ft.), sbr. áhrif, geðhrif og sagnorðið að hrífa, og affective með forskeytinu „hrif-“.
Hjörleifi Finnssyni eru færðar þakkir fyrir þessa tillögu.]
7 [Höfundar nota orðið constitution yfir það sem hér er þýtt sem annars vegar „stjórnarskrá“ og hins
vegar „samsetning", en ekkert eitt orð er til á íslensku sem nær utan um báðar þessar merkingar.]
[Safn greina um túlkun stjórnarskrár Bandaríkjanna frá sjónarhóli sambandsstjórnarsinna (federal-
ista) sem Alexander Hamilton, James Madison og John Jay skrifuðu og gáfii út á árunum
1787-1788.]