Tímarit Máls og menningar - 01.12.1975, Page 109

Ráðherradagar Björns Jónssonar
Ráðherra er léttvœgur fundinn í Kaupmannahöfn
Með Botníu þ. 24. október barst Hannesi Hafstein brjef frá Birni próf.
Olsen dagsett 11. okt. I brjefinu skýrði hann frá, að hann hefði gengið
fyrir konung 10. s. m. Hefði konungur tjáð sjer, að hann hefði kallað ráð-
herra utan til viðtals. Ráðherra hefði farið þess á leit, að þinginu yrði
frestað og borið fyrir naturforhold og erfiðar samgöngur að vetrinum til.
Konungur hafði spurt hann um bankann og bankamálið, en ráðherra getið
þess, að hann hefði sakir embættisskyldu sinnar neyðzt til að reisa rönd
við Slöseri því, sem hefði átt sjer þar stað; loks kvartaði konungur yfir
því, að sjer hefði ekki borist neinar óskir frá Islendingum um þinghald á
reglulegum tíma; fannst Birni konungur ekki bera hlýjan hug til ráðherra,
svo og að ráðherra mundi veita örðugt að fá þinginu frestað. Konungur
bað Björn að segja sjer allt af Ijetta um aðgjörðir Björns hjer heima, og
mun Björn ekki hafa svikizt um það.
I brjefi frá Höfn dags. 15. okt. er mjer skrifað af manni, sem er vel
með á því, sem gerist á bak við tjöldin: Ráðherra „mun vera búinn að
þefa það, að ekki gangi greitt að fá frestun; það er eins og jeg áður hefi
skrifað kóngurinn einn sem allt velmr á; aðrir eru sikrir nok. En máske
verður Birni heldur ekki kápan úr því klæðinu; hver veit nema hann
verði gerður opmærksom á, að tími sje kominn til að gefa út þingköllunar-
brjef“. — Sami brjefritari getur þess, að Knud Berlin, sem sennilega verði
eptirmaður Matzens sem prófessor í ríkisrjetti, hafi sagt sjer, að Björn
fengi aldrei að fresta þingi. Hann hafi og spurt sig, hvern ætti að taka sem
eptirmann ráðherra, ef hann færi frá, ef hann gæti ekki fengið framgengt
þingfrestun. Brjefritari taldi bezt að landritari fungeraði til þings, en Berlin
kvað það ekki geta gengið, því að landritari gæti að eins fungerað á eigin
ábyrgð, er ráðherra væri dáinn. Loks spurði Berlin, hvort Kristján Jónsson
væri ekki enn í flokknum, og játti brjefritarinn því. Nú er eptir að vita,
hvernig allt fer.
Miðstjórn heimastjórnarmanna hjelt tvo fundi um þingfrestunarmálið
og bar saman ráð sín, hvað gert yrði til þess að styðja að því, að þing yrði
haldið á reglulegum tíma. Samþykkt að leita hófanna hjá þingmönnum
búsettum í Reykjavík og nærhendis. Jón frá Múla tókst á hendur að tala
við Skúla Thoroddsen um það efni. Tjáði Skúli honum, að hann hefði í
sumar viljað, að allir þingforsetarnir skýrðu konungi frá vilja meiri hluta
þingsins um aukaþingskröfuna, en hinir forsetarnir vildu, að Skúli gerði
347