Tímarit Máls og menningar - 01.12.1975, Page 129

Aldrei hann fyrir aftan kýr“
einkum það er varðar hina köldu hönd.
Afleiðing þess, að Gísli tók á brjósti
Þórdísar, varð sú, að Þorgrímur sneri að
henni og jafnframt gegnt spjóti Gísla.6)
Hér kynnu fleiri atriði að þurfa at-
hugunar við og skal nú vikið að þeim.
Vakin skal fyrst athygli á, að allir fyrr-
nefndir fræðimenn virðast gera ráð fyr-
ir, að vígslýsingarnar séu arfsagnir
tengdar nöfnum Gísla og Helga eða
listbragð höfunda, en ekki að hér sé um
flökkusögn að ræða, enda væri þá óþarfi
að gera ráð fyrir því, að önnur sagan sé
veitandi, en hin þiggjandi. Báðir höf-
undar kynnu að hafa þekkt flökkusög-
una og hafi notað hana sjálfstætt, og
eigi misræmi rætur að rekja til þess. En
vikjum nú að athugunar efni.
a) I Droplaugarsona sögu er frá því
greint, að daginn fyrir vígið komu þeir
Helgi Asbjarnarson heim af þingi. Hlýt-
ur þar að hafa verið um vorþing að
ræða, enda kemur í ljós síðar í sögunni,
að Þorkell Geitisson í Krossavík við
Vopnafjörð reið til Alþingis skömmu
eftir vígið, en Grímur leitaði athvarfs
hjá honum.7) Vorþing skiptist í sóknar-
þing og skuldaþing. A sóknarþingi fóru
aðallega fram dómsstörf og tilkynning-
ar, en á skuldaþingi ýmsar skuldagreiðsl-
ur, og það virðist jafnframt hafa verið
eins konar kaupstefna. Sóknarþingið fór
fram fyrr en skuldaþing. Vorþing skyldi
standa 4—7 daga. Það skyldi í fyrsta
lagi kvatt saman, er fjórar vikur voru
af sumri (7. maí hið fyrsta), og sóknar-
þingi átti að vera lokið í síðasta lagi, er
sex vikur voru af sumri (27. maí hið
síðasta). Skuldaþing virðist þó hafa mátt
dragast lengur.8) Ætla má, að vorþing
fyrir Múlaþing hafi verið háð seint á
vorin, og valda því samgönguerfiðleik-
ar, víðátta og fjallvegir, einkum eftir að
Sunnudalsþing hafði verið lagt niður og
íbúar alls þess svæðis, sem núverandi
Múlasýslur ná yfir, sóttu þing til Fljóts-
dalshéraðs, en búið var að leggja Sunnu-
dalsþing niður, er Helgi var veginn.
Um 20. maí er sól á lofti í Norðfirði9)
í 19 klst. og 25 mín., og ætti þá að
vera þar bjart allan sólarhringinn. í sög-
unni virðist gert ráð fyrir því, að dimmt
hafi verið í skálanum og jafnvel úti;
hinir samanhnýttu halar nautanna í tví-
stæðu fjósi geta aðeins verið veruleg
hindrun í dimmu, og enginn veitir því
athygli, að Grímur laumaðist út um úti-
dyr. Konur, t. d. Þórdís, hljóta þó að
hafa verið eftir í skála. Nú má að vísu
vera, að rokkið hafi verið í skálum þjóð-
veldisaldarmanna á bjartasta árstíman-
um, en trúi því hver sem vill, að þar
hafi þá verið myrkur. Bendir þetta til,
að sagan heimfæri atburðarásina til
rangs árstíma. Ekki virðist það heldur
bera vott um mikið raunsæi, að í sög-
unni virðist gert ráð fyrir, að allir karl-
ar a. m. k. að blindingjanum undan-
skildum hafi hlaupið til ganga þeirra,
sem lágu til fjóss, og þá væntanlega
reynt að troðast þá leiðina í stað þess að
skipta liði og a. m. k. þeir, sem aftastir
lentu í röðinni, reynt að hlaupa út um
skáladyr og þá leiðina til fjóss og koma
þannig vegandanum í opna skjöldu. Gef-
ið er í skyn, að margir hafi byggt skála
þessa nótt, og enn skal minnt á, að eng-
inn virðist hafa átt að taka eftir brottför
Gríms. Höfundi Droplaugarsona sögu
virðist hafa verið þessi ágalli sögunnar
ljós og til að skýra það, að engin eftir-
för var gerð um skáladyr, grípur hann
til þess óyndisúrræðis að staðhæfa, að
Glúmur hafi rekið slagbrand fyrir hurð-
ina. Slíkt hefði þó aðeins komið að
gagni, að liurðin hafi opnazt út, sem
ekki nær nokkurri átt á slíkri skálmöld
sem söguöld virðist hafa verið. Dr. Jón
367