Skírnir - 01.01.1947, Síða 59
Skírnir
Leikfélag andans
57
Ýmsar tillögur komu fram um minnismerki Ingólfs.
Sigurður Guðmundsson virðist fyrst hafa hugsað sér það
í líkingu víkings, sem heldur logandi blysi hátt yfir höfði
sér. Seinna endurskoðaði hann þessa hugmynd, sem hann
hripaði niður í vasabók sína, og gerði hann nú uppdrátt
af Arnarhóli með steinlögðum þrepum, en efst á hólnum
hár og grannur bautasteinn. Aðrir, þ. á m. Gísli Magnús-
son kennari, vildu fá Bergslien hinn norska til að gera
mynd af Ingólfi. Þegar til kom, hraus mönnum hugur við
að safna fé til minnismerkis, sem væri til augnayndis eins
eða bæjarprýði, enda voru nú uppi ýmsar ráðagerðir, inn-
an félagsins og utan, um það, hvernig hæfilegast væri að
minnast 1000 ára byggingar landsins. Þjóðhátíðartillaga
séra Sveins Skúlasonar var felld frá nefnd á Alþingi 1865,
en á Alþingi 1867 fékk tillagan góðan byr, og var kosin
nefnd til að standa fyrir samskotum til þjóðhátíðar 1874
og til þess að reisa alþingishús í Reykjavík úr íslenzkum
steini með mynd af Ingólfi Arnarsyni.10) Þegar alþingis-
húsið var reist 1881, varð þetta í reyndinni þann veg, að
kóróna var sett á húsið í stað Ingólfsmyndarinnar, og
hefur hún ekki verið tekin ofan enn.
Halldór Kr. Friðriksson var heyrandi nær, er rætt var
um Ingólfsvarða í Leikfélagi andans snemma árs 1863.
Auðvitað var það einskær tilviljun, að Halldór var nær-
staddur, og sennilega var það rétt, að hann hafði aðeins
heyrt málróminn, er menn ræddu, en hann gerðist nú
fyrstur utanfélagsmanna talsmaður þjóðhátíðar. Þessi
var leiðin, sem fleiri félagsmál fóru. Þau urðu ekki rædd
til hlítar eða kynnt fyrir þjóðinni á lokuðum félagsfund-
um. Félagsmenn eða aðrir urðu að bera þau fram á opin-
berum vettvangi. Að því hlaut að reka, að „félagið opin-
beraði sig“, eins og komið hafði til orða þegar á þriðja
ári þess, eða það leystist upp. Ræðustóllinn var orðinn of
þröngur hinum yngri menntamönnum. Þeir voru orðnir
óánægðir með félagið, og á rústum þess stofnuðu þeir Hið
íslenzka stúdentafélag.
Síðustu fundir Kveldfélagsins voru haldnir vorið 1874.