Skírnir - 01.01.1947, Page 230

228
Ritfregnir
Skírnir
á jólum 1868. Á sama aldartug að kalla komu fram í skólanum tvö
önnur leiki'it, sem marka spor í íslenzkri leiksögu, „Utilegumenn-
irnir“ eftir séra Matthías og „Nýársnóttin“ eftir Indriða Einars-
son. Séra Valdimar endursamdi aldrei gamanleik sinn, en það gerðu
þeir Matthías og Indriði, og gekk leikur séra Valdimars manna á
milli í fjölmörgum uppskriftum og var viða leikinn. Samt mun nú
svo komið, að leikritið er í fárra manna höndum, því að leikupp-
skriftir fara í súginn eins og dæmin sýna, og á Stúdentafélagið
þakkir fyrir að vilja vemda góðan og gamlan skólaleik frá glötun.
Ekki kemur margt leikrita á markaðinn á hverju ári, og er vísast,
að leikfélög landsins taki skólaleik séra Valdimars fegins hendi,
því að vel er hann sýningarhæfur enn. L. S.
Jón úr Vör: ÞorpiS. Ljóð. Reykjavík 1946.
Bók þessi er alllangur ljóðaflokkur um þorpið. Skáldið lýsir í
skyndimyndum mannlífinu í íslenzLu sjávarþorpi. Það er að mestu
séð með drengs eða unglings augum. Þorpinu er ekki mikið lýst
með berum orðum, en þó sér maður það ljóslifandi fyrir sér. Þar
er víður sjór, fjara, örmjó strandlengja, en ofur nálægt stendur
stórt fjall. Ljóðin segja frá því lífi, sem lifað er í þessu sígilda um-
hverfi, persónum þorpsins, kaupmanni, presti, skósmið, og þau
segja einnig frá lífsskilningi og vandamálum fátæks barns í þorpinu.
Skáldið lýsir hér eklti stórbrotnum örlögum, sem svo eru kölluð.
Hér er engin dramatisk háspenna. Ljóðin segja frá örlögum og um-
hverfi hversdagslegs fólks, og allt er þetta lítið stílfært. Hið ein-
faldasta er hér sterkast, spurning barnsins um lambið hennar Kollu,
minningin um bláa grautarfötu, gamlan snældustokk og kexköku
í hendi kaupmannsins, svo að nokkuð sé nefnt. Allt vekur þetta
rnikinn fjölda af endurminningum í hvers manns huga, og gefur
þeim Ijóðanna sérstakt gildi, sem ort eru um bernskuna og gædd
skyggni hennar.
En svo verða ljóðin fullkomnari eða sá, sem á bak við þau stend-
ur, og hann kynnist við ást og pólitík, eins og gengur. Heimurinn
stækkar og þrengist í senn, eins og vant er, þegar etið hefur verið
af skilningstrénu. Silfurbjarmi baraslegrar einlægni dofnar, þegar
unglingsárin taka við og með þeim harðari lærdómar í lífsins skóla.
Mörg af þessum kvæðum eru samt góð, kannske þau beztu í bók-
inni. Meðal þeirra má nefna Boðunarda.g Maríu, Fögur er hUðin,
Konur og Eg er svona stór, og fleiri eru þar ágæt ljóð.
Mér hafði næstum gleymzt að geta þess, að ljóðin eru alveg
órímuð, en ekki er það nein ástæða til að ýfast við bókinni, ef
menn þola á annað borð að lesa óbundið mál. Þetta form er að
vissu leyti sambræðsla úr lausu máli og bundnu. Stíllinn er stuttur
í spuna og gagnorður líkt og gerist i kvæðum, en hins vegar hefur