Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2018, Blaðsíða 152

156
viðkomandi sagði frá eigin reynslu af ofbeldi. Gögnum af Twitter var safn-
að úr færslum í opnum aðgangi en Facebook-gögnin komu frá hópnum
Beauty tips19. Flestir þolendanna sem greindu frá reynslu sinni voru kven-
kyns (94,5%) og þar sem kyn var tilgreint voru flestir gerendur karlkyns
(97,5%; kyn geranda var tilgreint í um 75% tilvika).20
Þessi rannsókn einkennist af stafrænni aðferðafræði (e. digital methodo-
logy), sem hefur verið leiðandi í rannsóknum á samfélagsmiðlum. Í stuttu
máli felur nálgunin í sér að hinn stafræni heimur (s.s. internetið) sé fram-
lenging á raunheiminum og lúti mörgum sömu lögmálum. Þessir heimar
skarast og hafa stöðugt áhrif hvor á annan.21 Tveir aðalþættir eru sameig-
inlegir með raunheiminum og netheiminum þegar kemur að þessu rann-
sóknarefni. Í fyrra tilvikinu fela frásagnir yfirleitt í sér einhverja lýsingu á
atburðinum sjálfum og áhrifum hans, óháð því hvar frásögnin á sér stað. Í
síðara tilvikinu þá hafa þær fáu fyrri rannsóknir sem eru til um þetta efni
sýnt að kynferðisofbeldi er skýrt með svipuðum þáttum, í raunheimi (við-
töl við gerendur og spurningalistar meðal þolenda) og í hinum stafræna
heimi (í nafnlausum frásögnum gerenda á netinu). Þó ber að nefna að
frásagnir eru ekki alltaf sambærilegar þegar kemur að því að hverjum þær
beinast. Í eigin persónu segja þolendur oftast vinum eða fjölskyldu frá, en
á netinu er frásögnin opinber. Þolendur fá þannig tækifæri til að tjá sig um
reynslu sína en einnig til að taka skýra afstöðu gegn ofbeldinu og benda
á þætti sem viðkomandi finnst skipta máli. Þetta rannsóknarefni er mjög
nýtt og nauðsynlegt er að rannsaka það frekar, sérstaklega hvernig frásagn-
ir og skýringar ofbeldis hafa áhrif hvort á annað í raunheimi og í hinum
stafræna heimi.
Eigindleg greining gagnanna fór fram í tveimur þrepum. Fyrst var
notuð bráðabirgðakóðun (e. provisional coding)22 þar sem gagnasafnið var
19 Persónuvernd hefur skilgreint stóra hópa á Facebook sem opna, í ágúst 2018 voru
34.815 meðlimir í Beauty Tips hópnum. Þessi rannsókn var tilkynnt til Pers-
ónuverndar í apríl 2017. Þegar vitnað er beint í orð þolenda þá var leyfi þeirra
fengið, ef þess reyndist nokkur kostur.
20 Frekari upplýsingar um gagnasafnið má finna í bókinni Rape in the Nordic Countries
þar sem fræðimenn frá öllum Norðurlöndunum skrifa kafla um nauðganir og
félagslegt samhengi þeirra. Bókin er væntanleg árið 2019.
21 Richard Rogers, Digital methods, Massachusetts Institute of Technology: Cam-
bridge, MA, 2013. Hið stafræna er þar af leiðandi ekki eðlisólíkt raunheiminum,
heldur endurspeglar félagslegt umhverfi okkar og heimssýn. Þessi nálgun er svo
notuð við þemagreiningu, sem er lýst nánar á næstu síðu.
22 Þessi nálgun við kóðun felur í sér að rannsakandi skilgreinir fyrirfram eitthvað fyr-
irbæri eða hugtak sem leita á að. Í þessari rannsókn var einblínt á einhvers konar
Rannveig SiguRvinSdóttiR