Úrval - 01.12.1947, Síða 102

100
ÍTRVAL
arinn getur dáð allar listastefn-
ur jafnt.“
„Lélegustu verkin eru ávallt
unnin af beztum ásetningi.“
Skáldsagan Dorian Gray kom
út árið 1890 og fékk afar slæma
dóma. Gagnrýnendurnir kom-
ust svo að orði, að hún væri
siðspillandi, leiðinleg og við-
bjóðsleg, og höfundurinn velti
sér í drafinu; það væri réttast
að kasta henni í eldinn og
brenna hana sem hvern annan
óþverra.
Wilde svaraði gagnrýnendum
sínum og sagði m. a.:
„Saga mín er ritgerð um
skreytingarlist. Hún er andsvar
gegn óhefluðum ruddaskap
raunsæisins. Það getur verið, að
hún hafi slæm áhrif, en þér get-
ið ekki neitað því, að hún er
fullkomin, og það er fullkomn-
un, sem við listamennimir
stefnum að.“
„Ég skrifa, af því að það
veitir mér mesta listræna nautn
að skrifa. Ef fámennum hópi
manna fellur verk mín vel í geð,
er ég ánægður, en þó að svo sé
ekki, læt ég mér á sama standa.
Mig langar ekki til að njóta
almennra vinsælda sem rithöf-
undur. Það er allt of auðvelt."
Wilde viðurkenndi eitt sinn,
að hann langaði til að skemmta
múginum, reita virðulega mið-
stéttarborgara til reiði og töfra
hef ðarfólkið. Honum tókst þetta
allt til ársins 1891, er hann birti
ritgerð um sósíalisma, sem
vakti kurr meðal heldra fólks-
ins, en þó var hann talinn svo
ómissandi í veizlur þess og
samkvæmi, að það færði hann
ekki í bann.
Ritgerð þessi varð til á þann
hátt, að BemardShawhéltfyrir-
lestur um sósíalisma í West-
minster. Wilde sótti fundinn og
talaði líka; eftir það fann hann
sig knúinn til að setja skoðanir
sínar fram í riti. 1 ritgerð þess-
ari var hann persónugervingur
byltingasinnaðrar æsku gegn
ellinni, hispursleysis gegn sið-
vendni, stjórnleysis gegn form-
festu, einstaklingsins gegn
þjóðfélaginu, fegurðar gegn
ljótleika, listar gegn prangi,
frelsis gegn hefðbundnum venj-
um.
Hér fara á eftir nokkrar eftir-
tektarverðar setningar úr rit-
gerð hans:
„Hvar, sem einhver maður
beitir valdi, verður annar til
þess að rísa gegn valdi hans.“
„Vald, hverju nafni sem nefn-
ist, er niðurlægjandi: Það niður-