Úrval - 01.12.1947, Blaðsíða 6

4
rmvAL
-• i
gömlu hömlunum, — hversu dá-
sámlegt er ekki að vakna til
frelsisins, vera ekki ábyrgur fyr-
ir neinum, vera sinn eigin herra
í einu og öllu! Auðvitað höfum
við misst af nokkurri skemmt-
un. Heimur úr litlausum raf-
eindum, (sem bráðlega munu
steypa stömpum og afmá allt,
sem lífsanda dregur, alls staðar
og að eilífu), er ef til vill dálít-
ið ömurlegur, borinn saman við
móður jörð, himnaföðurinn,
skógardísirnar, vatnadísirnar,
Díönu hina skírlífu, sem ríður
um næturhimininn, og Vestu,
sem er hversdagsleg, og flökt-
ir á arninum. En það verður
ekki á allt kosið, og við höfum
þó alltaf kvikmyndirnir og út-
varpið. Ef nýja skoðunin er rétt,
hefur hún mjög mikla yfirburði.
En er hún rétt? Og hvers
vegna gengur ekki allt betur, ef
svo er? Hvað segið þið um hung-
ursneyðina, sem nú ógnar heim-
inum. Við vitum nú, að hún staf-
ar ekki að öllu leyti af styrj-
öldinni. Frá hverju landinu af
öðru berst sama sagan um upp-
skeru, sem bregzt. Það er jafn-
vel minna lýsi í hvölunum en
áður. Getur verið, að náttúran
(eða eitthvað að baki náttúr-
unnar) sé ekki aðeins vél, sem
við getum gert við hvað sem
okkur sýnist? Getur verið, að
hún sé að hefna sín?
Sleppum þessu. Setjum svo,
að hún sé aðeins vél, og okkur
sé frjálst að stjórna henni eftir
eigin geðþótta. Er ykkur ekki
farið að skiljast, að sigur manns-
ins yfir náttúrunni er í raun-
inni sigur manns yfir manni? Að
sérhver beizlaður náttúrukraft-
ur er notaður af nokkrum mönn-
um gegn öðrum mönnum?
Mennirnir eru fórnardýr, en ekki
sigurvegarar í þessari baráttu.
Sérhver nýr sigur „yfir náttúr-
unni“ veitir nýjar áróðursað-
ferðir til að þrælka mennina, ný
vopn til að drepa þá, nýtt vald
handa ríkinu, aukið magnleysi
borgaranna, nýjar varnir gegn
því, að menn fæðist í heiminn..
Þá eru það hugmyndakerfin,
þetta nýuppfundna réttlæti og
ranglæti, sér enginn veiluna í
þeim? Ef ekkert er ófrávíkjan-
lega rangt eða rétt, ekkert gott
eða illt í sjálfu sér, þá getur ekk-
ert af þessum hugmyndakerfum
verið betra eða verra en annað.
Því betra siðalögmál þýðir að-
eins það, sem nálgast eitthvert
raunverulegt eða algilt lögmál.
Einn uppdráttur af New York
getur því aðeins verið betri en