Úrval - 01.02.1949, Side 7

„NÝR OG EETRI HEIMUR“
5
ar hann var drengur. Þó að
þessi maður lifi meðal fólks, sem
býr við auð og velgengni, er
hann sennilega ekki nærri eins
hamingjsamur og hann var á
hinum erfiðu tímum, þegar hann
var ungur og hraustur.
Þrátt fyrir afturför líkamans,
heldur sumt fólk vafalaust á-
fram að verða hamingjusamara
og betra allt til æviloka. En það
eni þeir menn og konur, sem
öðlazt hafa eitthvað af þeirri
vizku, sem hinir gömlu heim-
spekingar töldu dýrmætari en
gimsteina. Með öðrum orðum:
framfarir einstaklingsins eiga
sér stað innra með honum, og
eru áháðar framförum í tækni
og þeim breytingum á ytri kjör-
um. sem þær hafa í för með sér.
Líf vort er þannig andstætt
framförum. Það er ein ástæðan
til þess að almennar framfarir
eru ekki sjálfkrafa og óumflýj-
anlega sama og persónulegar
framfarir einstaklingsins. Hina
ástæðuna er að finna í hinum
takmarkalitla hæfileika manns-
ins til að taka öllu sem sjálf-
sögðum hlut. Þegar ég var barn,
töldu allir sjálfsagt, að öll far-
artæki á vegunum væru dregin
af hestum. Nú höfum við bílana.
En eyðum við tímanum í að dá-
sama þessa breytingu? Nei. Á
meðan þeir ganga snurðulaust,
tökum við þá sem sjálfsagðan
hlut; en bölvum þeim ef þeir
bila. Það, sem einu sinni var
f jarlægur framtíðardraumur, er
nú orðið að hversdagslegri stað-
reynd. Tilkoma bílsins skapaði
einnig nýjar lífsvenjur, sem
sumum fundust afturför frá
þeim lífsvenjum, sem tengdar
voru hestinum og farartækjum
postulanna. Og þá komum við
að því atriði, sem mestu máli
skiptir, því sem kalla mætti
lausnargjaldið.
í sinni algengustu mynd er
goðsögnin um framfarirnar
byggð á þeirri reginvillu, að
hægt sé að fá eitthvað fyrir ekk-
ert. En það vill svo til, að við
lifum í heimi þar sem allt (nema
góðvildin) verður að gjalda
verði. Á öllum sviðum mann-
legra athafna eru ávinningar og
framfarir alltaf verði keyptar.
Stundum er verðið tiltölulega
lágt; stundum er það svo dýrt,
að ávinnungurinn er að engu
gerr af þeim ágöllum, sem í kjöl-
far hans koma. I akuryrkju og
skógrækt, í iðnaði og námu-
grefti hafa orðið framfarir, sem
mæla má í framleiðslumagni og
innkomnu fé. • En þessar fram-