Hugur - 01.01.2004, Page 36

34
Teresa Orozco
þáttakennismiðinn Oskar Becker,12 sem Karl Löwith gagnrýnir harkalega,
og kveður áhuga hans á kynþáttakenningum „fullkomlega lögmætan":
„Hvers vegna ætti maður ekki, sem hugsandi manneskja, að hafa skilið þetta
- við erum ef til vill að byrja að skilja það í dag: hvað Arabar eru, Indverjar,
hvað íslam er, hvað Kina, hvað Tíbet. [Þjessir (menningarhópar, TO) eiga
sér grundvöll í kynþáttum! [...] Indverjar eru ekki Japanir!“ Þegar Western-
hagen vekur máls á afleiðingum þess þegar vísindum er hrint í framkvæmd
með rasískri pólitík, það er „hvernig þýskum, fullkomlega aðlöguðum vest-
rænum menntamönnum, sem litu ekki lengur á sjálfa sig sem gyðinga," var
vikið frá „á grundvelli lagabókstafs um kynþætti“, svarar Gadamer með því
að gera greinarmun á tveimur flokkum gyðinga, hinum menntuðu og hinum
ríku en ómenntuðu. Aðgreiningin styður and-semítíska fordóma gegn „aust-
gyðingdómi“: „En hins vegar studdi enginn [brottrekstur þýskra fræðimanna
sem voru brennimerktir „gyðingar", TO] með þessu, hvorki Becker né aðrir.
Jafnvel gyðingar meðal vina minna sögðu: ,Þetta hlýtur að fara illa, þessi of-
gnótt vel gefinna verslunargyðinga sem flyst að úr austrinu.1 Og ekki hafði
Becker í huga raunverulega fræðimenn, gyðingana úr háskólunum." (Gad-
amer 1990, 546)
Samkvæmt skilningi Gadamers eru það hin „fræðilegu gæði“ sem grund-
valla sjálfsskilning prófessoranna og einangra þá frá hinum ytri heimi, það er
frá þjóðernissósíalismanum. Látið er ósagt að „fræðilegu gæðin“ kunna að
vera einmitt sá háttur sem hugvísindin höfðu á því að bindast þjóðernissós-
íalismanum. Gadamer vísaði aukinheldur til tengsla sinna við hina þjóðern-
isíhaldssömu andspyrnu gegn Hitler, en á seinni stigum stríðsins taldi hann
sjálfan sig til hennar. Opinská fæð á Weimar-lýðveldinu (1919-1933) var
jafn einkennandi fyrir hina þjóðernisíhaldssömu andspyrnu og aðdáunin á
utanríkisstefnu Hitlers fram til ársins 1938:
Fram til 1938 gat maður, sem Þjóðverji sagt, fávís um alla þessa
hræðilegu hluti: Hitler stundar þó snilldarlega þvingunarpólitík -
hvernig hann kemur aftur á jafnvægi í Evrópu, það er þó meistara-
legt. (Gadamer 1990, 547)
Gadamer var ekki nasisti, og því tilnefndi sovéska hernámsliðið hann til
rektors við háskólann í Leipzig, árið 1947. Síðar söðlaði hann um, gegndi
stöðu við Háskólann í Frankfurt fór loks sem eftirmaður Karls Jaspers til
Háskólans í Heidelberg, þar sem hann bjó til dauðadags.
Þar sem þetta liggur allt svo ljóst fyrir virðast spurningarnar sem ég ber
fram alveg mega missa sín. Og þó: Nákvæm ákvörðun merkingar hugtaks-
ins „þjóðernisíhald“ (Nationa/konservatismus) - meirihluti gamla úrvalsins í
12 Oskar Becker (1889-1964) var á árunum 1917-1921 einn af ritstjórum Jahrbuchfur Phihsofhie und
Phánomenologische Forschung sem Husserl hafði yfirumsjón með. Samkvæmt ævisögu sem Karl Lö-
with (1986, 45-49) ritaði 1940 er „Dr. B.“ með „ópólitíska kynþáttakenningu", en áleit þó uppsagnir
á „gyðingum" „tvímælalaust nauðsynlegar", „til að binda endi á óhemju mikil áhrif gyðingdómsins á
þýska menningu."