Hugur - 01.01.2004, Page 161

Lífpólitísk framleiðsla
r59
til, þannig að réttmæti26 alþjóðaskipulagsins getur ekki lengur byggst á milli-
liðum heldur verður að ná utan um það milliliðalaust í öllum fjölbreytileika
þess. Við höfum þegar viðurkennt þessa staðreynd frá sjónarhóli lögfræð-
innar. Við höfum séð í verki að þegar hinn nýi réttarskilningur kemur fram
í samhengi hnattvæðingar og gerir sig líklegan til að meðhöndla hið hnatt-
ræna alheimssvið sem staka, kerfisbundna sviðsmynd verður hann að gera
ráð fyrir milliliðalausri forsendu (að aðhafast í ástandi undantekningarinnar)
og viðeigandi, auðmótanlegri undirstöðutækni (aðferðum lögreglunnar).
Þrátt fyrir að ástand undantekningarinnar og lögreglutækni myndi traust-
an kjarna og meginþátt nýja heimsveldisréttarins, þá hefur hið nýja stjórnar-
far ekkert með lögfræðikúnstir einræðis eða alræðis að gera, sem fyrr á tím-
um var lýst í smáatriðum og með miklum lúðraþyt af mörgum (og raunar of
mörgum!) höfundum.27 Þvert á móti halda lög og regla áfram að leika aðal-
hlutverk innan framgangsins sem nú stendur yfir: rétturinn er áfram áhrifa-
mikill og verður (einmitt vegna undantekningarástandsins og lögreglutækn-
innar) að réttarfari.28 Þetta er róttæk umbreyting sem afhjúpar hið
milliliðalausa samband valdsins við sjálfsverurnar, og sýnir því hve ótækar
„fyrri“ miðlanir eru, svo og hinn skefjalausa, tímabundna fjölbreytileika at-
viksins.29 Um hin gjörvöllu, markalausu, hnattrænu tými, ofan í dýpi lífpól-
itískrar veraldar, og andspænis ófyrirsjáanlegum tíma — hér eru landfestarn-
ar sem skilgreina verður hinn nýja yfirþjóðlega rétt út frá. Það er hér sem
hugtakið Veldi þarf að berjast við að koma undir sig fótunum, hér verður það
að sanna áhrifamátt sinn, og hér verður vélin því gangsett.
Frá þessum sjónarhóh er lífþólitískt samhengi hins nýja viðmiðs algjört
lykilatriði í greiningu okkar. Þetta er það sem býður okkur valkost andspæn-
is valdi, ekki aðeins val á milli hlýðni og óhlýðni, eða milh formlegrar stjórn-
málaþátttöku og afneitunar, heldur líka á milli allra þeirra möguleika sem líf
og dauði, auður og fátækt, framleiðsla og félagsleg endurframleiðsla og svo
framvegis bjóða upp á. Að þeim miklu erfiðleikum gefnum sem hinn nýi
réttarskilningur mætir við að tjá þessa hlið á mætti Veldisins, og að gefinni
vangetu hans til að komast í raunverulega snertingu við lífvald í öllum sín-
26 [‘Réttmæti’ er hér notað sem þýðing á /egitimacy og ‘réttlæting’ á legitimation. ‘Lögmæti’/’lögmæting’
gæti virst nákvæmari þýðing, en hefiir of þrönga lögfræðilega merkingu þegar haft er í huga að í text-
anum skírskota hugtökin ekki síður til almennra, siðferðilegra réttlætinga sem Veldið nýtir sér.]
27 Hugmyndirnar um „alræði" sem voru mótaðar á tímum kalda stríðsins hafa reynst gagnleg áróðursverk-
færi en algjörlega ófiillnægjandi greiningartæki og leitt til háskalegra rannsóknarréttaraðferða og skað-
legra siðferðisröksemda. Það ætti að líta með skömm á þær fjölmörgu bókahillur okkar sem eru fiiUar af
greiningum á alræði og hiklaust fleygja þeim. Dæmi um skrif um alræði, frá þeim heilsteyptustu til
þeirra fjarstæðukenndustu, eru Hannah Arendt, The Origins ofTotalitarianism (New York: Harcourt,
Brace, 1951); og Jeanne Kirkpatrick, Dictatorships and Double Standards (New York: Simon and Schus-
ter, 1982). Itarlegri umfjöllun um alræðishugtakið er að finna í kafla 2.2 [sem ekki er þýddur hér].
28 [‘Réttarfar’ er þýðing á procedure.]
29 Við eigum hér við hugmyndir um Mobilmachung sem voru þróaðar í hinum þýskumælandi heimi á
þriðja og fjórða áratugnum, meira eða minna frá Ernst Júnger til Carl Schmitt. Sams konar viðhorf
komu einnig fram í franskri menningu á fjórða áratugnum og fjaðrafokinu í kringum þau hefiir ekki
ennþá linnt. Þessi umræða hverfist að miklu leyti um persónu George Bataille. Um annars konar
nálgun á „almannakvaðningu“ [„general mobilizationu] sem viðmið í samsetningu uppsafnaðs vinnuafls
í fordískum [sjá nmgr. 46 bls. 180] kapítalisma, sjá Jean Paul de Gaudemar, Le mobilisation général
(París: Maspero, 1978).