Tímarit Máls og menningar - 01.12.1975, Page 33

Um fátcektina og vorið
ingar, að minnsta kosti meðal hvítra manna, og varla til skartgjarnari
konur en sumar íslenzkar. Að fornu held ég hafi verið ástundaðir líkams-
þvottar og þótt óhæfa að matast með óþvegnum höndum, höfðingjar
klæddust í skart, en alþýða líklega í furðu hrein föt og þokkalega. Ég
álykta þetta af því, hve fljótt Islendingar brugðu við að fleygja af sér
álagahamnum þegar raknaði úr fyrir þeim, og kunnu sér þá ekki hóf
stundum.
Fótabúnaðurinn var íslenzkir skór úr sauðskinni eða leðri, en leður kall-
aðist húð af stórgripum. Þegar hætt var að hafa sauði, gekk kvenfólkið á
ærskinni, og entist það mun verr, en verst það skinn sem nefndist fariroð.
Fariroð var af skepnum sem höfðu orðið sjálfdauða, og það þótti varla
nýtandi. Þegar sníða skyldi skó, var hrygglengjan skorin úr og dugði
venjulega í þrjá skó (sauðskinn). Hún var úrvalið úr skinninu og entist
bezt. Skankar og útnárar dugðu ekki til neins nema í bætur. Þó fékk ég
stundum skó úr þessari þynnku. Skór úr sauðskinni voru mun liprari en
leðurskór, en entust illa í langferðir um fjöll og firnindi. Þeir voru kall-
aðir þynnkuskór. Þeir voru gerðir þannig, að sniðinn var langhyrningur
og skornir úr geirar fyrir hæl og tá. Síðan var saumaður tásaumur og hæl-
saumur með fjaðranál, en verpt með skónál. Brytt var með fjaðranálinni.
Illeppar voru ætíð hafðir í skónum, og tóku þeir við rakanum úr skinninu.
Þeir voru kallaðir íleppar, og hef ég margan prjónað, bæði röndóttan og
rósaðan. Skór þessir fóru illa með fæturna og skekktu stórutáarliðinn. Þeir
óðust út í bleytu og skotpnuðu í þurrki, héldu varla vatni og sízt nema
heilir, en voru þó bættir á bót ofan, og þekki ég fátt ömurlegra en þetta
skóbótadrasl sem kvenfólkið gat stundum haft til að geyma í rúmshorn-
inu til fóta eins og kerlingin á Rein. (Það held ég hafi þó ekki verið al-
gengt.)
Leðurskór af nautgripum eða hrossum voru hafðir handa karlmönnum
og voru næsta óþjálir, og átti ég aldrei neina. Stundum voru þeir ekki
bryddir. Það þurfti sterk handtök til að verpa þá.
Það hefur ekki gengið á öðru en feiknum frá upphafi og fram að næst-
síðasta kvöldi, að skuggabaldur vitraðist enn í líki hins gráa dýrs (fyrir
hugskotssjónum). I bernsku minni sveimuðu tabú í öllum skotum eins og
þar sem óhreint er af fyrirburðum, ég held sum þeirra hafi verið ættuð
271