Tímarit Máls og menningar - 01.12.1975, Page 75

Vandinn að þýða Ijóð
Rimbaud sem mikið hefur borið á bæði í lífi og listum nútímamanna: síða
hárið, druslutíska ungs fólks, byltingarhugmyndir og stóryrði um valdhafa
(Rimbaud kvað t. d. hafa sagt um Napóleon III., að hann ætti hvergi
heima nema á galeiðu), og síðast en ekki síst þau fyrirbæri sem tilheyra
einkum bókmenntum og listum síðustu ára, grófyrði, klám og smekklaus
fyndni (sem hjá honum hvarf þó oftast í skugga snilldarinnar). Allt þetta
gætu verið bein eða óbein áhrif frá Rimbaud, svo mjög kristallast fyrir-
bærin í þessum eina manni, þótt þess beri að gæta, að það sem tröllríður
ekki aðeins unglingum nútímans, heldur einnig fulltíða mönnum, jafnvel
á fimmtugsaldri, skáldum og listamönnum, þjakaði ekki Rimbaud nema
meðan hann var hálfgert barn, og ekki líklegt að hann hefði nokkurn-
tíma látið prenta sum bernskuljóð sín, þótt hann hefði haldið áfram bók-
menntastörfum, nema þá eftir að hafa gert á þeim breytingar eða umbætur.
Ég get vel ímyndað mér að hann hafi einkum hugsað til þessara kvæða
þegar hann mátti ekki heyra minnst á ljóðagerð sína, þar sem hann var
staddur innanum aðra verslunarmenn í Afríku, en hafði ekki annað um
það fyrirbæri að segja, Ijóðagerð sína, en að það hefði verið fáránlegt, hlægi-
legt og viðbjóðslegt, absurde, ridicule, dégoutant.
Ég hef ekki reynt að kynna Islendingum Rimbaud af því að ég teldi
hann fremri í listinni ýmsum öðrum frönskum skáldum, heldur vegna
þess að mér þótti hann fyrir margra hluta sakir þess virði, og sannast sagt
þykir mér hann svo merkilegur við nánari athugun, í ljósi seinni tíma
Ijóðagerðar, að mér finnst að þeir sem taka sér fyrir hendur að skrifa um
nútímaljóðagerð án þess að þekkja hann viti harla Iítið um hvað þeir eru
að skrifa. En ég get ekki látið hjá líða að skjóta því hér inn í, að sú hug-
mynd sem Hrafn Gunnlaugsson lætur prenta eftir sig í Eimreiðinni nú
fyrir skömmu, að Steinn muni hafa ort Tímann og vatnið fyrir áhrif frá
Rimbaud, styðst ekki við neitt sem ég veit um þessi tvö skáld, og getur
varla stafað af öðru en vanþekkingu. Annað mál er það, að í öllum nú-
tímalegum kveðskap má finna einhverja þræði sem liggja til þessa franska
skálds frá síðari hluta 19. aldar.
313