Tímarit Máls og menningar - 01.12.1975, Page 137

Robert Bly
Lambið og furuköngullinn
Viðtal við Pablo Neruda
— Stórfljót tnynda hefur streymt um
skáldverk þtn — jafnt sem skáldverk
García Lorca, Aleixandre, Vallejo og
Hernández — flaumur skáldskapar frá
dýpstu uppsprettum. Hvers vegna hefur
mesti skáldskapur tuttugustu aldar verið
ortur á spœnsku?
Þér að segja er mjög gaman að heyra
slíkt af munni bandarísks skálds. Við
höfum að sjálfsögðu líka trú á kapp-
semi, en samt sem áður erum við allir
hóglátir vinnumenn, — við skulum
ekki fara út í of mikinn samanburð. Eg
má til með að benda þér á tvennt varð-
andi skáldskap á spænsku. Á sextándu
og sautjándu öld var vegur hans mikill,
þá voru uppi stórmenni eins og Gón-
gora, Quevedo, Lope de Vega og fjöl-
margir fleiri. Síðan bólaði ekki á skáld-
skap um þriggja alda skeið — ekki nema
afar rýrum skáldskap. Viðamikill skáld-
skapur blómgaðist fyrst að nýju með
kynslóð García Lorca, Alberti og Aleix-
andre, hún reis upp gegn þessum smá-
skáldskap. Hvernig og hvers vegna? Við
skulum minnast þess að kynslóð þeirra
kemur fram á sjónarsviðið samtímis
lýðveldisvakningu Spánar. Stórbrotið
land vaknaði af dvala, bjó skyndilega
yfir allri orku og afli vakandi manns.
Eg sagði frá því í ljóði mínu „Þannig
var Spánn", sem þú manst sjálfsagt eftir
frá upplestri okkar í gærkvöldi. Þú veizt
því miður hvað gerðist. Franco-bylting-
in. Hún flæmdi svo mörg skáldanna í
útlegð eða gekk af þeim dauðum. Þannig
fór um Miguel Hernández, García Lorca
og Antonio Machado, sem var í raun
réttri klassíker þessarar aldar.
Um skáldskap í Suður-Ameríku
gegnir hins vegar allt öðru máli. Sjáðu
til, í löndum okkar eru til fljót sem
bera engin nöfn, tré sem enginn kannast
við, fuglar sem enginn hefur lýst. Súr-
realisminn er okkur auðveldari af því að
allt sem augu okkar nema er nýtt. Þess
vegna teljum við að okkur beri að yrkja
um hið óþekkta. Það er búið að mála
allt í Evrópu, búið að syngja allt í Ev-
rópu. En ekki í Ameríku. Að því leyti
var Whitman mikill lærifaðir. Því að
hvað er Whitman? Hann var ekki að-
eins vel á verði heldur hafði hann aug-
un opin að auki! Hann var með gríðar-
mikil augu til að sjá allt — hann kenndi
okkur að sjá. Hann var okkar skáld.
— Whitman hefur greinilega haft
miklu meiri áhrif á spcenskumcelandi
skáld en á norður-amerísk skáld. Hvers
vegna skildu Norðanmenn hann ekki?
Var það vegna enskra áhrifa?
Má vera, kannski vegna vitsmuna-
legra enskra áhrifa. Einnig var það, að
mörgum amerískum skáldum sem komu
375