Tímarit Máls og menningar - 01.12.1975, Qupperneq 144

Tímarit Máls og menningar
ÞRIÐJA FERÐ WILLIAMS MORRIS
UM ÍSLAND
Ferðaslóðir Williams Morris lágu ekki
um Norðausturland, en þar kunnu þó
fullorðnir að segja unglingum sitthvað
af þessum göfuga velunnara lands og
þjóðar á þriðja tugi þessarar aldar, þó
að fennt hefði í spor hans í fimmtíu ár.
Þess var oft minnzt, hvernig þeir vin-
irnir Eiríkur Magnússon brugðu við til
hjálpar, þegar verst svarf að með illær-
um og skorti á níunda aldartugnum. Það
var feginssaga, hve mjög þessi skáld-
snillingur Englendinga dáði og frægði
ísland og íslenzka tungu, og hrósunar-
efni, að hann skipaði fornsögunum í
öndvegi meðal bóka og jafnaði Völs-
ungaminnum í Eddu og sögu við kvið-
ur Hómers. Og ekki gleymdist þá heldur
að þakka það Eiríki Magnússyni, há-
skólakennara í Cambridge, að þetta ljós
úr norðri rann upp fyrir honum; og enn
finnst mér kona Eiríks, „Sigríður dóttir
hjóna í Brekkubæ", hljóti að sitja þar
úti eins og önnur Fjallkona með tíræðu
drápuna frá Gröndal á skauti sér, skráða
á bókrollu svo langa, að hún hefði tek-
ið á milli höfuðísanna, þar sem Skarp-
héðinn stökk yfir Markarfljót.
Fram á þennan dag hefur að mestu
setið við þessi æskukynni mín af Morris.
Fyrir löngu rakst ég þó einhverju sinni
á bók eftir hann í búð Braga Brynjólfs-
sonar. Hana keypti ég og las og vistaði
síðan þar sem hún var betur komin en
hjá mér. Hún hét því forvitnilega nafni
„Story of the Glittering Plain or the
Land of Living Men", og var rituð að
mér þótti á fegurri ensku en aðrar bæk-
ur, — sem sé á hálfgildings íslenzku,
því að óvenjulítið bar á latxnutoginu í
samkembu við engilsaxneska þelið.
Framtak hefur sem sagt ekki enzt mér
til að lesa fleira eftir þennan fornkunn-
ingja minn, þar til nú, að ferðabækur
hans koma út á íslenzku, rúmri öld síð-
ar en þær voru ritaðar, og ég er alls
ókunnugur þeim fjölda bóka, sem um
hann hafa verið settar saman. En mér
leikur grunur á, að þorri manna eigi
sammerkt við mig um þessa fáfræði, því
að fáir hafa verið til að stugga við henni
æði lengi. Þar væri þá helzt að nefna
Vilhjálm Þ. Gíslason og ritstjóra Réttar,
Einar Olgeirsson; en í 3. hefti Réttar
1973 skrifaði Sverrir Hólmarsson
„Aldarminningu Islandferðar 1873“; og
í síðasta hefti Réttar ritar Einar merki-
lega grein, sem ber heitið „William
Morris, Island og sósíalisminn". Þar
kemur fram svo glöggur skilningur og
þekking á margþættu ævistarfi hins
framsýna fornmenntamanns, stórskálds
og frumherja sósíalismans, Williams
Morris, og sér í lagi á því, er til íslands
tekur, að það hefði hlotið að teljast
mikil bókarbót, ef sex slíkar letursíður
eða svo frá Einars hendi hefðu fylgt ís-
lenzkri útgáfu ferðabókanna úr hlaði.
Því enda þótt hinn þýddi formáli eftir
James Morris sé góðra gjalda verður, þá
er hann ekki ritaður handa íslenzkum
lesendum öðrum fremur.
En hvað sem þessu líður, þá er Morris
nú loksins kominn í þriðju ferð sína
um Island, nú á vegum Máls og menn-
ingar,1 og er vert að færa öllum þakkir,
sem að standa. Nýi leiðangurinn er
gerður úr garði með sóma en engri við-
höfn, enda varðar mestu, að nú gefst
1 William Morris, Dagbcekur úr Islands-
ferðum 1871-1873. Magnús Á.
Árnason íslenzkaði. 269 bls. ásamt
korti yfir ferðir Morris. Mál og menn-
ing 1975.
382