Skírnir - 01.01.1956, Blaðsíða 79
Skírnir
Hugleiðingar um merkingar orða
77
symbols for tho expression of thought). Hann telur höfuð-
galla hennar vera, að hún sé ófrjó og leiði í rauninni ekki
til neinnar niðurstöðu. Iíonum farast svo orð:
„I mörgum tilvikum er þessi kenning sem lýsing á tali
fjarstæðukennd. Hugsið ykkur móður, sem kvíðin spyr frétta
af syni sínum eða kaupsýslumann, sem rekur viðskipti
af harðdrægni. Eða gerið ykkur í hugarlund reiðan ferða-
mann, sem eys illyrðum yfir skilningssljóan burðarmann,
eða dómara, sem kveður upp dauðadóm yfir morðingja. Er
rétt að segja, að þetta fólk sé að tjá hugsanir? Við getum
vitaskuld sagt það án þess að víkja frá strangasta sannleika,
en slík fullyrðing væri einstaklega illa til fundin, svo að eins
vægt sé að orði kveðið og unnt er."1)
Þessi kenning fær þannig ekki staðizt eða lýsir að minnsta
kosti ekki nema nokkrum hluta af hlutverki máls og merk-
ingar.
Miklu merkilegri er skilgrcining Iíarls Ottós Erdmanns í
bók hans Die Bedeutung des Wortes, enda er mikið til henn-
ar vitnað, og hafa margir merkingarfræðingar fallizt á hana
í aðalatriðum. Erdmann gerir ráð fyrir því, að málið sé hvort
tveggja í senn tæki til hugsanatjáningar og tilfinningatján-
ingar, svo að kenning hans hefir mikla yfirburði yfir þá, sem
nú síðast var minnzt á.
Erdmann farast orð á þessa leið:
Ég greini milli þriggja atriði, er varða orðið. Þau eru:
1. Hugtakslegt inntak meira eða minna ákveðið . . .
2. Aukamerking.
3. Tilfinningagildi (eða geðbrigðainntak).2)
1) Þetta er svo á ensku: As applied to many samples of speech, the
description is even grotesque. Consider a mother anxiously asking for
news of her son, or a tradesman driving hard bargain. Or again, imagine
an angry traveller hurling words of abuse at an uncomprehending porter,
or a judge pronouncing sentence of death upon a murderer. Shall we say
that these persons are expressing thought? We may do so, of course, with-
out departing from strict truth, but such a statement would be, to say
the least, singularly inept. (Sp. and 1. 17—-18).
2) Á þýzku er þetta svo: Ich unterscheide also am Worte dreierlei:
1. den begrifflichen Inhalt von grösserer oder ringerer Bestimmtheit ...