Skírnir - 01.01.1956, Blaðsíða 151
Skírnir Islenzkur skólaskáldskapur 1846—1882 149
hann dvalizt í Noregi 1870—71, í Vesturheimi 1873—75 og
í Kaupmannahöfn 1876—77. Síðustu æviárin vann Jón að
samningu íslenzkrar orðabókar. Hin margvíslegu störf hans
verða annars ekki rakin nánar hér. Jón lézt í Reykjavík 11.
júlí 1916.
Skólaljóð Jóns eru rúmlega 40 að tölu, og var um það bil
helmingur þeirra prentaður í fyrstu hók hans, smákveri, sem
nefnist Hefndin, saga; og nokkur kvœ'Si, og kom út í Reykja-
vík 1867.1) Fyrstu 5 kvæði hans, sem prentuð voru, birtust
í Norðanfara 1865—67,2) og eru þau ungæðisleg, eins og
við er að búast af 15—17 ára unglingi. 1 Raldri birti hann
4 ljóð sín 1868, áður en hann sagði sig úr skóla,3) og 5 kvæði
og vísur er að finna í skólablaðinu Fjölsvinni í apríl og maí
1867. Loks hefur Jón tekið allmikið af skólakveðskap sínum í
Söngva og kvœÖi (Eskifirði 1877), og er sumt prentað þar í
fyrsta sinni. Þessi æskuljóð Jóns eru yfirleitt stutt, mörg að-
eins ein vísa. Þau sýna, að hann hefur verið óvenju-bráðger
í kveðskap sínum og haft næmt brageyra og furðugott vald
á máli og stíl. Hins vegar hefur hann skort sjálfsgagnrýni,
lætur flest það fjúka, sem honum dettur i hug. Greinilegust
áhrif á kveðskap Jóns á þessum árum eru frá skólabróður
hans og vini, Kristjáni Jónssyni. 1 kvæðinu Efagirni (H, 23
—26) koma fram áhrif frá Voninni eftir Kristján, og áhrif
frá Dettifossi eru auðsæ í vísu Jóns, Seljalandsfossid) Fyrir
utan þessa fossvísu orti Jón ekki eiginleg náttúrukvæði, en
víða bregður þó fyrir snotrum náttúrulýsingum. Ástakvæði
hans eru oft barnslega rómantísk. Meðal hinna laglegustu
eru Fyrsti kossinn (H, 37—40) og Hann og hún (H, 41—44).
Þau geta og verið þunglyndisleg, sbr. kvæði ort 1866 (Þótt
IjóSastreng mig langi nú aS bœra) í Lbs. 1316, 4to. I einu
1) Hér á eftir skammstafað H til hægðarauka og vitnað til bls.
2) Gamalmenni (situr viS sjóarströnd og) kveöur (7. okt. 1865), And-
látsorð víkings (29. jan. 1866), Stökur (6. nóv. 1866; H, 54—56, nefnist
þar Og skiljast aldrigi, „Allt jafnar sig“ (24. des. 1866; H, 52—53, nefnist
þar Létt er aS lifa) og Þunglyndi (8. jan. 1867; H, 27—29).
3) Áin í dalnum (9. jan.), Manvísa (18. apríl), Sankti-Pétur og sálin
(4. júni) og Náhrafnarmr (5. ágúst).
4) Lbs. 1457, 4to (eiginhandarrit).