Skírnir - 01.09.1998, Qupperneq 94

364
ÁRMANN JAKOBSSON
SKÍRNIR
og augu Kjartans í lýsingu hans minna á að útlitsyfirburðir kon-
unga koma ekki síst fram í miklu og fögru hári og hvössum
augum.17 Síðast en ekki síst eru Kjartan og Ólafur Tryggvason
konungur jafnháir: „Konungr gaf Kjartani cjll klæði nýskorin af
skarlati; SQmðu honum þau, því at þat spgðu menn, at þeir hafi
jafnmiklir menn verit, þá er þeir gengu undir mál, Óláfr konungr
ok Kjartan“ (124-25).
Nafn konungs er ekki lagt við hégóma í íslenskum miðalda-
sögum.18 Það hefur merkingu þegar einhver er sagður jafnhár
konungi og getur borið klæði hans fyrir vikið, ekki síst þegar um
er að ræða mann sem þegar í upphafi hefur verið sagt um að hann
sé „allra manna fríðastr, þeira er fœzk hafa á Islandi“ (76). Kjart-
an Ólafsson ber ekki aðeins af öðrum Dalamönnum heldur öllum
Islendingum.
2. Ambáttarsynir og konunglegir afar
Ahersla Laxdælasögu á yfirburðaútlit Laxdæla gæti helgast af því
að þeir eru í hlutverki konunga, eins og gefið er til kynna þegar
Kjartan og konungur eru sagðir jafnháir. En það er fleira sem
bendir til að Laxdælum sé stillt upp sem konungsætt í sögunni.
Fræðimenn hafa lengi deilt um byggingu sögunnar, einkum
hvenær „kynningunni“ ljúki og sagan sjálf hefjist. Deilt hefur
verið um hver tilgangur fyrri hluta sögunnar sé og seinasti hluti
sögunnar, eftir víg Bolla, hefur þótt óþarflega langur.19 Allar til-
raunir til að greina byggingu Laxdælasögu miðað við kynningu,
ris og hnig eftir aristótelískri forskrift eru þó hjákátlegar í ljósi
17 Ármann Jakobsson. I leit að konungi, 100-103. Þar eru nefnd dæmi um þetta.
18 Sama rit, 89-96.
19 Umræða um byggingu Laxdælasögu er m.a. hjá Andersson. The Icelandic
Family Saga, 167-72; Madelung. The Laxdœla saga, 147-97 o.v.; Heller. Die
Laxdœla saga, 121-49; Dronke. „Narrative Insight in Laxdœla saga“, 137;
Conroy & Langen. „Laxdœla saga“; Heller. „Studien zu Aufbau und Stil der
Laxdœla saga“; Hermann Pálsson. Leyndarmál Laxdœlu, 41-58; Kersbergen.
„Frásagnir in de Laxdæla"; Beck. „Laxdœla Saga - A Structural Approach“;
Bouman. Patterns in Old English and Old Icelandic Literature, 109-59;
Zimmermann. Islándersaga und Heldensage, 92-140.