Skírnir - 01.09.1998, Blaðsíða 203

SKÍRNIR
LAUNHELGAR LÆKNAVÍSINDANNA
473
við bjargandi. Þannig virðist læknisfræðin vera fremst í hópi
þeirra tæknivísinda sem draga úr bölinu sem á manninum dynur.
Menn þyrstir í svör við gátum tilverunnar og þurfa jafnframt á
allri tiltækri hjálp að halda til að berjast gegn þjáningu og vanlíð-
an. I sérhverju samfélagi eru þau kennivöld stærst sem takast á
við þessi tilvistarskilyrði mannsins, leitast við að skýra merkingu
lífs og dauða og liðsinna þeim sem eru í nauðum staddir. Til
skamms tíma gegndu kristin trúarbrögð þessu hlutverki meðal
vestrænna þjóða. Hins vegar væri það reginskyssa að ætla að
dregið hafi úr trúarþörf manna eða þörfinni fyrir háleit gildi á
síðustu tímum, þótt kristin kirkja sé ekki lengur andlegur leiðtogi
samfélagsins né heldur miðstöð líknar og samhjálpar í sama mæli
og áður. Menn leita einfaldlega eftir svörum við hinstu gátum
tilverunnar hjá öðrum véfréttum en áður og treysta öðrum yfir-
völdum fyrir velferð sinni. Svo kann jafnvel að virðast sem hver
maður trúi því sem honum hentar best, því straumarnir og stefn-
urnar í andlegum málefnum eru óteljandi í nútímanum. Þó er
ákveðinn trúarboðskapur eins og rauður þráður í andlegri ein-
staklingshyggju og einkatrúarbrögðum í samtímanum, en það er
boðskapur læknavísindanna og heilbrigðisstofnananna, en jafn-
framt boðskapur allra annarra heilbrigðispostula og kuklara sem
kenna sig við önnur fræði en læknavísindin.
Kjarninn í heilbrigðistrúnni er vitaskuld sá að heilbrigði sé
æðst allra gæða, enda jafngildi góð heilsa hamingju. Nútímamenn
eiga erfitt með að henda reiður á því sem er handan við jarðlífið,
en ef hið besta er að vera hraustur þarf ekki að skírskota til æðri
máttarvalda eða handanlífsins þegar spurt er um óttann og þján-
inguna sem menn vilja forðast. Markmið mannlífsins er jarðneskt
og áþreifanlegt og sérfræðingarnir koma í stað guðs. Hlutverk
sérfræðinganna er að uppræta þjáninguna - þeir leysa sérhvern
vanda. Það þýðir að allt sem veldur mönnum áhyggjum eru
„læknisfræðileg vandamál“. Meira að segja sá vandi sem erfiðast
virðist vera að uppræta úr mannlífinu, það er að segja dauðinn
sjálfur, er að öllu leyti í lögsögu sérfræðinganna. Þótt dauðinn
hafi ekki verið upprættur enn, hefur hann að mestu leyti verið
einangraður - hann er læknisfræðilegt fyrirbæri og á sér oftast