Tímarit Máls og menningar - 01.05.2012, Side 63

L e s t r a r h e s t a m e n n s k a
TMM 2012 · 2 63
2010. Markmið þess var að efla lestraránægju og um leið lestraráhuga barna
með breiðu samstarfi fræðimanna, rithöfunda, bókasafnsfræðinga, foreldra,
uppeldisfræðinga o.fl. Þarna lögðu saman krafta sína ráðuneyti menntunar,
menningar og félagsmála en með samstarfinu var viðurkennt að lestrarvenjur
barna snúast ekki bara um menntun þeirra heldur líka félagslega stöðu. Til
átaksins var varið 18 milljónum danskra króna en það náði jafnt til smærri
verkefna í einstökum bæjum og stórra verkefna á landsvísu.38
Ráðuneytin þrjú hafa birt lista yfir þá þætti sem virðast hafa orðið til
að efla lestraráhuga barna í átakinu. Efst á lista er bætt aðgengi barna að
bókmenntum, bæði heima og að heiman. Í öðru lagi er rætt um aukna
vitund um mikilvægi málþroskans og að gripið sé snemma inn í þegar um
frávik er að ræða. Í þriðja lagi eru nefnd lestrarhvetjandi verkefni í sam-
starfi bókasafna, frístundaheimila og skóla. Hið fjórða er virkur upplestur
(rætt við börnin við lesturinn), dagblaðalestur og samræður um bækur á
heimilum. Fimmti þátturinn felst í að börnin umgangist góðar lestrarfyrir-
myndir, t.d. bókasafnsfræðinga, önnur börn og foreldra. Loks eru nefndar
upplifanir með frásögnum í öðru formi en á bókum, svo sem í kvikmyndum
og spilum.39
Lestrarnautnarátakið breyttist úr átaksverkefni í viðvarandi viðfangsefni
árið 2008, eða úr kampagne í projekt, og um leið var lagt í það fé á ný,
um 13 milljónir danskra króna. Stofnaður var sjóður sem tryggja átti að
árangursrík verkefni öðluðust framhaldslíf og að unnt væri að ýta nýjum
verkefnum úr vör. Verkefnin þurftu að falla að einhverju af þremur áherslu-
sviðum: Lestrarátaki á landsvísu fyrir skólabörn, bókmenntum sem tóm-
stundastarfi fyrir börn og unglinga eða leikskólabókasöfnum. Gott dæmi
um verkefni sem varð til í átakinu en hefur nú öðlast sjálfstætt líf er
Orlaprisen – bókaverðlaun barnanna sem afhent eru í beinni útsendingu
í sjónvarpinu. Einna mesta athygli vöktu þó nýstárleg barnabókaverðlaun,
drengjabókaverðlaunin, sem auka eiga lestraráhuga stráka í 4. til 7. bekk (5.
til 8. bekk skv. íslenska skólakerfinu). Allir strákar á þessum aldri geta sest
í dómnefnd því fimm bestu handritin eru valin úr innsendum handritum
og birt á vefsíðu þar sem drengir eru hvattir til að lesa þau og dæma. Til-
nefningarnar fyrir 2012 má sjá og lesa á barnavefsíðu dönsku bókasafnanna:
http://www.pallesgavebod.dk/
Árið 2010 tóku nokkur dönsk samtök, opinberar stofnanir og einkafyrir-
tæki sig saman og lögðu af stað með nýtt átak. Aðalmarkmið þess er að gera
börn og unglinga að betri lesendum en í því skyni er unnið með getu, vilja
og löngun barna til lestrar. Sum markmið þess átaks eru þó mun nákvæmari,
svo sem að koma bókinni á topp-10 óskalista barna og auka sölu og útlán
barna- og unglingabóka um 25%. Um þetta átak, Ordet fanger, má lesa á
vefsíðunni: http://www.ordet-fanger.dk/ en henni er sérstaklega ætlað að
höfða til barna og unglinga.