Fróðskaparrit - 01.01.1956, Blaðsíða 128

136
Føroyski leypurin
Einstakar staðir hevur hon tó havt leyp viðhvørt (t. d.
Svk., Nsk.).
At bera fólk í leypi hevur ikki verið óvanligt, serliga
ímillum bygda, mest til doktara (t. d. G., Hú., Hv., Árn.,
Svk.); summar staðir eru sjúk fólk borin til báts í leypi,
at verða førd til doktara ella á sjúkahús. Leypurin man tá
oftast hava verið grótleypur, og «ofta varð gjørt fótatræ
niður úr leypinum at hvíla beinini á; tað segðist vera góður
sessur» (G.). — Børn vórðu ofta borin í leypi, ikki grót*
leypi, bæði ímillum húsa og bygda at ferðast, tá ið barnið
var um 1—2 ára gamalt. Og vanligt var — og verður gjørt
enn — at mamman bar barnið við sær í leypi, hon fór til
arbeiðis, t. d. burtur í torv. Viðhvørt løgdu teir fjalir ímill*
um niðastu rimarnar til barnið at standa á (t. d. Mv.).
Eisini vórðu fjalir lagdar soleiðis, at barnið kundi sita á
teimum við bakinum ímóti fetlasíðuni og fótunum á botni
leypsins. — Einstakar staðir hendi seg, at barnið varð borið
til dóps í leypi, t. d. í Gásadali, men tað vanliga var, eisini
har, at bera í kiltingi.
Leypurin sum «grulvigarður». Vanligt hevur verið
at hava børn standandi í leypi á gólvinum, eins og nú í
«grulvigarði», — og somuleiðis at hava heimalamb inni á
gólvinum í leypi, tað fyrsta meðan tað var lítið og ikki
kundi fara í tjóður. Stuttligt var tá hjá smábørnunum at
røkta tað, at skifta hoyggj undir tí, so tað stóð turt, leggja
gras og lundasinu á skammil framman fyri tað, so at tað
kundi eta út ígjøgnum rimarnar, og at geva tí at súgva;
so varð eitt hvørt plaggið tveitt útyvir leypin, at tað skuldi
vera myrkligt niðri í hjá tí, tí so jarmaði tað ikki so illa.
Leypurin til spæls í kavanum. Tá ið børn spældu
úti í kavanum, høvdu tey ofta, og hava summar staðir enn,
leyp til form at gera í kavakubbar til at laða við kavaborg
ella kavahús, ella hvat tað var, tey gjørdu.
At seta snøristólini føst í leypin. Her varð leypur
altíð nýttur sum ein partur av snøristólunum. Á teimum
leypunum var hol í tveimum ovastu rimunum, har varð