Hlín - 01.01.1967, Blaðsíða 174
172
Hlín
að þvo líkin, annað þótti ekki sæmandi, talið sjálfsagt. —
Einnig að vaka yfir þeim dánu með ljós brennandi.
Viðvíkjandi mataræði mætti nefna, að salt-smjör var
yfirleitt heldur illa þokkað, og á stórum heimilum var
ekki til smjörsalt í neinni mynd, löngu eftir aldamót. —
Súrt smjör var í miklu áliti, talið sjálfsagt.
Þá tíðkaðist það lengi vel, að mæður tugðu góðan mat
í munn barna sinna, og þótti ekki tiltökumál.*
Viðvíkjandi klæðnaði má geta þess, að upphlutsbún-
ingur, sem nú er svo aigengur, var alls ekki notaður,
nema sem nærflík, fyr en löngu eftir aldamót. — Allir, sem
klæddust íslenska búningnum, voru í peysufötum. — En
það tíðkaðist, alt til 1921, að alþýðukonur í Reykjavík
t. d. klæddust morgunkjólum, svo nefndum, allan daginn
við störf sín, en voru með skotthúfu og fljettað hár.
Menn höfðu mikla trú á hálsklútum og treflum, allir
áttu trefil, sem oft var mesta listaverk. — Öll börn vortt
með um hálsinn, jafnvel á næturna, löngu eftir aldatnót
var sá siður með þjóð vorri. — Gömltt konurnar sögðu
að enniskuldi væri hættulegur í miklu frosti, höfðu því
stundum klút bundinn um ennið, sem sumir kölluðu
koppgjörð. —■ Það þurfti líka að varast úlfliðakulda í
miklu frosti, þá komu smokkarnir, eða handstúkurnar,
sjer vel, þeir voru mjög algengir löngu eftir aldamót. —
* Skúli V. Guðjónsson, prófessor í Árósum, segir svo í bók sinni
„Manneldi og heilsufar í fornöld": í æsku minni hjelst enn sá sið-
ur, að mæðurnar tugðu mat sinn fyrst, svo að hann blandaðist
munnvatninu, ljetu hann svo útúr sjer í teskeið og upp í tannlaus
ungbörn sín. — Þetta er næringarfræðilega ákjósanleg aðferð til þess
að fæða ungbörn, að svo miklu leyti, sem þau eiga að fá annað en
móðurmjólkina. — En um heilbrigðishætti mundi teprulegum tíð-
aranda þykja þetta megnasti sóðaskapur. — En hreinskilinn heil-
brigðisfræðingur verður þó að játa, að ef móðirin gengur með sjúk-
dóma, sem borist geta f barn hennar, þá er hætt við að hún sýki
barnið, hvort sem hún tyggur góðan mat í niunn þess eða ekki. —
Gervinæring ungbarna er óhamingja vorra tíma.“