Skírnir - 01.01.1956, Side 14

12
Peter Hallberg
Skímir
unda. Sjálfur aðhyllist hann þá skoðun, að „skapandi“ rithöf-
undur eigi í hæsta lagi að sitja þrjá tíma á dag við skrifborðið
til þess að slitna ekki um aldur fram. Meðal annars vitnar
hann til Thomasar Manns, sem kveðst láta sér nægja tvo
tíma, og heldur síðan áfram: „Sumir rithöfundar vinna allan
daginn, einkanlega seinvirkir menn, sem afkasta einni eða
tveimur setníngum á dag“.
Að venju eru fullyrðingar Halldórs hér afdráttarlausar.
En svo virðist sem hann hafi enn, er hér var komið sögu,
litið háðsaugum þá rithöfunda, sem gátu legið yfir sömu
setningunni dögum saman. Augljóslega er hugsjón hins mis-
kunnarlausa stilaga honum fjarlæg enn. Ef til vill leyfist
manni að leita staðfestingar á því í síðari ummælum hans
sjálfs um Sölku Völku. Sennilega myndi öllum fræðimönn-
um virðast eðlilegast að telja þáttaskil í þróun Halldórs, eftir
að Vefarinn mikli kom út, og líta á Sölku Völku sem upp-
hafið að hinni miklu íslenzku sagnalist hans á fjórða tug ald-
arinnar. Frá flestum sjónarmiðum virðist þessi skipting í
tímabil ekki verða vefengd, eða liggja í augum uppi. En í
eftirmála að annarri útgáfu af Sölku Völku frá 2. okt. 1951
segir höfundurinn um verk sitt: „Hún er síðust þeirra bóka
er ég samdi innan þrítugs og bindur endahnútinn á æsku-
verk mitt“.
Tæpast verður gert ráð fyrir því, að Halldór hafi nokkra
trú á töframætti þrítugsafmælisins. Hann hlýtur að hafa aðra
ástæðu til þessarar óvæntu flokkunar sinnar, og ekki ólíklegt,
að vinnuaðferð, tækni, stíll réðu þar nokkru um. Það ætti að
vera eðlilegt fyrir skáldið sjálft að líta á verk sitt frá því sjón-
armiði. Án efa er stíll Sölku Völku gróskumeiri og skyldari
villigróðri en stíllinn á síðari sögum Halldórs. Eins og sýnt
verður síðar í þessari ritgerð, hefir Halldór léð sér þar laus-
an taum, svo að sambandið við Vefarann mikla er að vissu
leyti greinilegt.
f næsta meiri háttar riti hans, Sjálfsta/Öu fólki, ber meira
á hlutlægni í frásögn. Það er táknrænt, að um þessar mundir
beinist áhugi hans að list Hemingways. Árið 1934 þýddi hann