Skírnir - 01.01.1956, Page 50
48
Peter Hallberg
Skírnir
að úr fléttunum, því hún hafði bundið um þær með tog-
bandsspotta, síðast þegar hún greiddi sér. Annars hafði
liárið orðið svo lítið í sér við vatnið og átti það sinn þátt
í því, að drættir þessa salta páskaandlits, sem var risið
upp úr hafinu, birtust skýrar en ella. Hið eina upplitaða
auga með afvötnuðum hvörmunum í kring spurði og
spurði til himins, svefnlaust, friSþœgingarlaust, — aSeins
opiS. (1,303—305).
I þessari lýsingu eru nokkur einstök atriði, sem engan veg-
inn standa að baki íslandsklukkunni að dráttskerpu. Að því
leyti er hún fagurt dæmi um myndræna frásagnarlist. En
jafnmikilvæg fyrir heildarmyndina eru hér nokkur atriði af
öðru tæi: hin beina tjáning á samlíðun höfundarins, sem flétt-
að er inn í frásögnina, — hin ábærilegustu þeirra eru prent-
uð hér með skáletri í tilvitnuninni. Slík íhlutun höfundarins
sjálfs kemur tæpast fyrir í íslandsklukkunni. Þar eru línurn-
ar skarpari, hin myndrænu áhrif hreinræktaðri. Vel mætti
hugsa sér, að athugasemdir höfundarins í dæminu úr Sölku
Völku féllu brott; atburðurinn talar sínu máli. En höfundur-
inn getur ekki og vill ekki bæla niður persónuleg viðbrögð sín
gagnvart þessari átakanlegu mynd. Jafnvel þar sem hann
leitast við að gera frásögnina myndræna, fær hún nokkuð
af þeim huglæga blæ, sem annars einkennir þetta verk.
Hins vegar er hlutlægnin í Islandsklukkunni ekki sprungu-
laus. Einu sinni kemur blindur glæpamaður á Þingvöllum
fram sem málsvari fyrir sig og sína líka:
Haldið friði góðir bræður meðan við bíðum eftir kóngs-
ins súpu. Við erum múgurinn, lægsta skepna jarðarinnar.
Biðjum hverjum valdsmanni heilla, sem kemur að hjálpa
þeim svarlausa. En réttlæti verður ekki fyren við erum
sjálfir menn. Aldir munu líða. Sú réttarbót sem var gefin
okkur af síðasta kóngi mun verða tekin frá okkur af þeim
næsta. En einn dagur mun koma. Og þann dag sem við
erum orðnir menn mun guð koma til vor og gerast vor
liðsmaður. (II, 266).
Varla er hægt að hugsa sér, að orðum hafi verið hagað
svo í hópi brotamanna á Þingvöllum. Það er greinilega höf-