Skírnir - 01.01.1956, Síða 55
Skímir Ölafur konungur Goðröðarson 53
til fyrrgreindrar vísu úr Ynglingatali og þær séu sprottnar
af misskilningi.
E. Wadstein benti fyrstur manna á, að ,,vestmari“ væri
aukafall af vestmarr, er merkti „vesturhafið“, o: hafið fyrir
vestan Norðurlönd. Tók hann til samanburðar, að í vísu Yng-
lingatals um Yngvar Eysteinsson er nefndur austmarr í merk-
ingunni „austurhafið“, o: Eystrasalt.1 En hvorugt orðið kem-
ur víðar fyrir í fornum, norrænum bókmenntum. Til saman-
burðar má einnig nefna niðurlag 18. vísu í Höfuðlausn Egils
Skalla-Grimssonar frá 948:
frétt es austr of mar,
d: frétzt hefur austur yfir hafið (fyrir vestan Norðurlönd).
Sýnir það dæmi, að mönnum hefur verið tamt að kalla þetta
haf mar á 10. öld. Skýring Wadsteins á „vestmari“ er þannig
mjög eðlileg, að því er merkingu orðsins snertir. Þó fékk hún
lítið fylgi, unz Erland Hjárne studdi hana af alefli í grein
sinni „Vestmarr och Grenland“ 1947.2 En ástæðan til fylgis-
leysis skýringarinnar er sprottin af því, að orðasambandið
„of vestmari“ virðist torskilið og óeðlilegt, ef vestmarr merk-
ir „vesturhafið“, enda hafa fornmenn af sömu sökum ætlað,
að í „vestmari“ fælist nafn á fylki eða landshluta.
Orðmyndin „vestmari“ getur hvort heldui' sem er verið
þágufall eintölu eða þolfall fleirtölu. Hallaðist Wadstein að
siðari kostinum og hugði, að „of vestmari“ merkti „hinum
megin við vesturhöfin“ (pá andra sidan vesterhaven). En
ekki gat hann komið með nein dæmi úr fornu, norrænu máli
því til stuðnings. Erland Hjárne kaus hins vegar þágufallið,
en hann fékk ekki vit í orðasambandið nema með því að
velja texta, sem hefur ekki stoð hinna beztu handrita (ufsa
í stað ofsa) og gera ráð fyrir óeðlilegri setningaskipun. Hann
hugði, að leysa mætti setninguna upp í tvær hliðstæður og
réS ætti ekki aðeins við ufsa víSri grund (sænum), heldur
einnig o/ vestmari (o: réð yfir vestmari). En sú skýring er
vandræðaleg, enda mun leshátturinn ufsa vera sprottinn af
1 Arkiv f. nord. filologi XI (1895), 80.
2 Saga och sed 1947, 48—52, 58—62.