Skírnir - 01.01.1956, Page 194
192
Hermann Pálsson
Skírnir
ur hrakinn frá Byzans, þar sem þessir atburðir áttu að ger-
ast, til Svíþjóðar, og þar drápu Danir hann. Saxó fer hér eftir
arfsögn, sem er studd af þeirri staðreynd, að Ullur var dýrk-
aður í Svíþjóð, en ekki í Danmörku. Hinn almáttki áss hlýt-
ur að hafa verið höfuðguð um eitthvert skeið, um það leyti
sem eiðstafurinn skapaðist. Og hins vegar bendir heitið til
þess, að dýrkun hans hafi verið liðin undir lok á undan dýrk-
un þeirra Freys og Njarðar, en þessum skilyrðum fullnægir
Ullur.
3) Ekki getur hjá því farið, að eitthvert samband hafi ver-
ið milli hinna þriggja guða, sem nefndir eru í eiðstafnum,
Freys, Njarðar og hins almáttka áss. Þeir lenda þar ekki
saman af einskærri tilviljun. Nú sýna örnefni, að Freyr og
Ullur hafa verið dýrkaðir á sömu slóðum í suðurhluta Nor-
egs, en þeir Njörður og Ullur í Mið-Svíþjóð.3) f Grímnis-
málum eru þessir þrír guðir allir nefndir saman, og eru það
eflaust fornar minjar um samstöðu þessara þriggja guða á
einhvcrju tímabili og á þeim slóðum, þar sem sagnimar í
kvæðinu urðu til.
Fleiri atriði yrði hægt að taka því til rökstuðnings, að upp-
runalega hafi verið átt við Ull, þegar hinn almáttki áss var
ákallaður með þeim Frey og Nirði, en hér verður látið stað-
ar numið.
HEIMILDIR.
1) Rit þessi eru: Þorsteins þáttur uxafóts, Hauksbók, Þórðar saga hreðu
og Þórðarbók Landnámu. Um innbyrðis afstöðu þessara rita hefur Jón
Jóhannesson fjallað í Gerðum Landnámabókar.
2) Skoðanir frœðimanna eru raktar í riti Jan de Vries, Altgermanische
Religionsgeschichte, II. bindi.
3) Um dýrkun Ullar má einkum vísa til rannsókna Magnúsar Olsens.