Skírnir - 01.01.1956, Page 262
260
Ritfregnir
Skímir
sig um að leiðrétta gamla texta eins og stílar væru. En hjá þessum
tveimur fræðimönnum er sú virðing í bezta lagi. Þeir hafa samræmt
stafsetningu samkvæmt venjum nútímans, en geta í athugasemdunum um
rithátt, sem bendir á framburð, og þeir kappkosta að halda orðmynd-
um, jafnt hvort þær eru nú viðurkenndar í skólum eða ekki. Eykur
þetta stórum gildi þessa verks. Enn skal ég geta þess um meðferð textans,
að greinarmerkjasetning er frjálsari en tiðkanlegt er, „enda þótti okkur“,
segja þeir, „hófleg notkun kommu betur hæfa einfaldri frásögn þjóð-
sögunnar". Það má heita undantekning, að málfræðingar nú á dögum
kunni að fara með depilhögg, og er það þó eitthvert þægilegasta lestrar-
merki til að greina stuttar þagnir og þar með marka hraða og hrynjandi
textans. Á 19. öld var kunnátta í þessu útbreidd, og er því ekki furða,
að depilhögg sjáist víða í þessari bók.
Prentun verksins er sérlega vönduð og hreint augnayndi að lesa það.
Það er og skreytt galdrastöfum, prýtt mörgum myndum og fjölda rit-
handarsýnishoma. Er auðsætt, að prentsmiðjan hefur ekki viljað láta sinn
hlut eftir liggja.
Sem útgefandi er nefnd „Bókaútgáfan Þjóðsaga". Það eru sýnilega stór-
huga menn og ærukærir, sem ekkert vilja til spara, að þessu klassiska
verki í bókmenntum vorum sé fyllsti sómi sýndur bæði að efni og frá-
gangi. En þeir láta ekki staðar nema við það, sem Jóni Árnasyni auðn-
aðist að sjá prentað á ámnum 1862—64, heldur hafa þeir ráðið, að á eftir
skuli fara útgáfa alls þjóðsagnasafns Jóns Árnasonar, þess er hann lét
eftir sig óprentað, en það er svo mikið, að ætlað er, að það fylli þrjú
bindi eins stór og hin fyrri. Kom hið fyrsta þeirra út á hæla hinum og
að öllu með hinum sama hætti og sama glæsibrag. Fjórða bindi á að koma
út á þessu ári og hið fimmta næsta ár. Er þetta hið mesta stórvirki.
Nokkuð hafa síðari tíma menn verið að krukka í hið óprentaða safn
Jóns og tekið þaðan sögur í sín söfn, en oft breytt textunum að geð-
þótta sinum. Við það hefur hann vitanlega drjúgum misst gildi sitt. En
bæði er, að hér verður allt prentað og ekkert undan skilið, og textinn
verður áreiðanlegur og ósvikinn.
Ég vil svo ljúka þessum orðum með því að óska þeim fræðimönnum,
sem unnið hafa, til hamingju með þetta stórvirki, prentsmiðjunni með
glæsilegan frágang og þeim, sem hrundið hafa þessu í framkvæmd, stór-
hug, skörungsskap og ræktarsemi.
E. Ó. S.
Ólafur Jóhannesson: Stjórnarfarsrcttur. Reykjavík 1955. Útg. Hlað-
búð.
Prófessor Ólafur Jóhannesson er enn maður á léttasta skeiði. Þó á hann
þegar að baki mikið og merkilegt fræðimannsstarf um íslenzkan rétt. Er
það stórt happ lagadeild háskólans, að þangað hafa valizt sem kennarar
eljusamir fræðimenn, sem ekki hafa legið á liði sinu né setið í leti í emb-