Skírnir - 01.09.1998, Page 176
446
UNNUR BIRNA KARLSDÓTTIR
SKÍRNIR
en týni sinni eigin. En þótt við séum „fáir, fátækir smáir“, viljum við
umfram allt vera Islendingar. Við unnum fósturjörð okkar, tungu okkar,
bókmenntum okkar.75
Samkvæmt þessum viðhorfum fólst það að vera Islendingur í því
að vera fæddur af íslenskum foreldrum, tala íslenska tungu og
unna sögu og menningu landsins. Oll engilsaxnesk áhrif ógnuðu
þessum „þjóðarverðmætum“ og hvergi eins bókstaflega og með
barneignum hermanna með íslenskum konum.
Framangreindar skoðanir áttu vissa samleið með þeirri hug-
mynd mannkynbótasinna að takmarka bæri aðgang útlendinga að
íslandi til að verja þjóðina fyrir úrkynjun. Kynþáttahyggja, þjóð-
ernishugmyndir og mannkynbótastefnan slógu þannig á svipaða
strengi í brjóstum sumra Islendinga fyrr á öldinni. I huga þeirra
sem aðhylltust erfðakenningar mannkynbótafræðanna var hug-
myndin um íslenskt þjóðerni nátengd hugmyndinni um norræn-
an kynþátt. I þessu sambandi var gjarnan litið á íslenskar konur
sem líffræðilega auðlind, eins konar sameign íslensku þjóðarinn-
ar, sem standa þyrfti vörð um til að halda þjóðinni „hreinni".
Niburlag
Talsmenn mannkynbótastefnunnar hér á landi horfðu á íslenskt
samfélag í spegli erlendrar hugmyndafræði. Það sem helst ein-
kenndi málflutning þeirra, umfram erlenda umræðu um þessi
efni, var sú skoðun að Islendingar væru kynbættari en aðrar
þjóðir. Góðkynjun landans þökkuðu þeir einstökum kynkostum
landnámsmanna, landfræðilegri einangrun, harðbýli landsins, og
því að hér væru engar iðnaðar- og stórborgir. Draumurinn um
sérstaka ættfræðistofnun, sem stuðlað gæti að framgangi stefn-
unnar og kynbóta hér á landi, varð þó aldrei að veruleika. Hins
vegar er hugsanlegt að eftirfarandi tillaga Agústs H. Bjarnasonar
um „ættgengis-rannsóknir" einstaklinga hafi ýtt við einhverjum
lesanda hans:
75 Tíminn, 12. sept. 1941, 2.