Fróðskaparrit - 01.01.1956, Qupperneq 25

Tuberklarnir í Føroyum í 19. og 20. øld
33
ongatíð sæð hann. Men — sum Rasmussen (1931 a) tekur
til — «kortini gerast vit bilsin yvir, at úrslitini eru so
neyðarslig». Summar deyðaváttanir eru farnar í skeivar
bólkar av embætislækna ávum, ov lítið er gjørt til at fáa
uppspurt beinu deyðaatvoldirnar, sum ivaleyst høvdu verið
at fingið, vendi embætislæknin sær til tann ella teir læknar,
sum hugsast kundu at hava havt sjúklingin undir hond,
meðan hann var á lívi. Men tað sæst eisini, at í førum,
har embætislæknin hevur skrivað beina deyðaatvold, er
váttanin kortini komin skeivt fyri (t. d. tey 4 við tuberkb
um í heila* og mønuserki, har váttanimar kortini eru farnar
undir: deyðaatvold ókend). Atvoldin til hetta seinasta er
at finna í tí, at í heilsustjórnini verða allar deyðaváttanir
aftur handfarnar fyri alt ríkið undir einum, og hann ella
tey, ið hetta gera, hava tá ikki longur líkindi til at søkja
sær upplýsingar. Av teimum verður alt, sum ivasamt er,
koyrt inn í bólkin «illa tilskilaðar sjúkur». Tí mugu t. d.
tey 6, deyð av tuberklum í heila* og mønuserki, har lík=
skoðararnir hava skrivað eitt og lækni eitt annað, verða
beind í: aðrar sjúkur í heila* og mønuserki. Tað 1, har
bæði líkskoðarar og lækni eru á einum máli um nýrna*
bruna, fer sjálvandi í tann bólkin, og øll hini 15 (13 við
lungnatuberklum, 1 við tuberklum x heila* og mønuserki,
1 við tuberklum í beinagrindini), har einans líkskoðara=
váttan var, og læknin ikki hevur sett hond sína undir, eru
farin í: deyðaatvold ókend. — At viðhvørt beinleiðis mis=
tøk verða gjørd í heilsustjórnini av teimum, sum við hetta
uppteljingarstarv fáast, er sjálvandi og umber seg ikki —
hetta vilja øll vita, sum fingist hava við slíkt starv. Men
grov eru hesi seinastu brek tó sjáldan.1)
Taka vit saman um tað, sum — kanska ov mikið gjølla
— er borið fram beint omanfyri, verður úrtøkan tann, at ið
*) Undan slíkum brekum sleppst sjálvandi ikki, uttan vit sjálvir á
hvørjum ári telja upp øll tey deyðu og seta tey í teir bólkar, har tey
hoyra heima. Hetta verður nú gjørt her á landi á hvørjum ári.