Goðasteinn - 01.09.1999, Side 132

Goðasteinn 1999
um hríð, þar til er þeir leita brott á
einni nátt. Var veðr þykkt, ok fara þá
nátt alla ok daginn eftir. En er meist-
arinn saknar þeira, þá var leitat, ok
fundust þeir eigi. En á annarri nátt, þá
sá öll himintungl. Sér meistarinn þegar,
hvar þeir fara, ok ferr eftir þeim
skyndiliga.
Sœmundr leit í loftit upp ok mcelti:
„A ferð er meistari minn kominn ok sér
, hvar vitförum. “
Jón mœlti: „Hvat er nú til ráða:“
Sœmundr svarar: „Skjótt skal til
ráða taka. Tak skó affœti mér okfyll af
vatni ok set í höfuð mér. “ Svá gerir
hann.
Nú er at segja frá spekinginum, at
hann sá í himininn upp ok nuelti: „III
tíðendi, því at Jón hinn útlenzki hefir
drekkt Koll, fóstra mínum, því at vatn
er um stjörnu hans, “ okferr heim aftr.
En þeir Jón fara leið sína þá nátt ok
daginn eftir. Nú er enn at segja frá
spekinginum, at á næstu nátt eftir
skipar hann himin-tunglum ok sér
stjörnu Sœmundar fara yfir honum
lifandi ok ferr eftir þeim Jóni.
Sœmundr mælti: „Enn er stjörnu-
meistarinn á ferð kominn, ok mun enn
ráða við þurfa. Tak enn skó affæti mér
ok kníf ór skeiðum ok högg á kálfa mér
ok fyll skóinn af blóði ok set í hvirfil
mér. “ Jón gerir svá.
Þá gat meistarinn enn sét stjörnu
Sæmundar ok mœlti; „Blóð er nú um
stjörnu meistara Kolls, ok er nú víst, at
þessi útlendingr hefir fyrirfarit hon-
um, “ ok því hverfr hann aftr leið sína.
Enn þeir Sæmundr ok inn Ireilagi Jón
fara sinn vegframleiðis.
Þat er enn at segja, at þá er þessi
inn fróði meistari kom heim, reyndi
hann list sína enn af nýju ok sá enn
stjörnu Sœmundar ok mœlti: „A lífi er
enn Kollr, lærisveinn minn, er betr er,
en nógu margt hefi ek kennt honum, því
at hann sigrar mik nú í stjörnuíþrótt ok
bragðvísi sinni, ok fari þeir nú heimir
ok vel, því at ekki get ek á móti staðit
þeira brottferð, ok mikils mun Jóni
þessum auðit verða, ok langœligar nytj-
ar munu menn hafa hans hamingju. “
En þeir Jón fóru leiðar sinnar ok
fórst þeim vel ok greiðliga (Byskupa-
sögur II1953, 21-25).
Frásögn B-gerðar Jóns sögu helga
af flótta og ferðalagi þeirra Sæmundar
og Jóns ber öllu meiri svip ritmáls og
bókmennta en munnlegrar sagngeymd-
ar, enda þótt hér og þar í frásögninni
örli á atriðum sem bera eindreginn
flökkusagnasvip. Sagnaritarinn sem
færði þessa gerð í letur hefur lagt sig
fram um að útskýra atvik og tilgang
með málalengingum sem illa falla að
munnlegri frásagnarhefð. Þá er sagan
sjálf einnig óljós að byggingu. Þannig
liggur það t. d. engan veginn ljóst fyrir
hvor þeirra Sæmundar og Jóns er hin
eiginlega söguhetja. Sérstök áhersla er
lögð á að draga fram hlut Jóns Ög-
mundarsonar og mikið er gert úr ráð-
snilld hans og skipulagningargáfu.
Aætlunin sem hann lagði fram í upp-
hafi er þó mjög almenns eðlis og yfir-
borðskennd og þegar á hólminn var
komið reyndist Jón gersamlega ráða-
-130-