Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Blaðsíða 158
168
hans og litur hefur því lagað sig eptir hinu nýja.
lífsstarfi. Aptur á mörgura öðrum krónulausum
blómum hefur bikarinn sitt vanalega útlit og bygg-
ingu, t. d. vallarsúra, heimula o. fi. Þá eru sum blóm,
sem vantar algjörlega blómhlíf, t. d. víðirblómin, og‘
kallast þau nakin. I sóleyjunni, holurtarblóminu og
fl. af blómum þeim, sem vjer höfum skoðað,
voru hvortveggju æxlunarfærin, bæði hin karllegu
og kvennlegu, í sama blóminu, eða með öðrum orðum:
blómin voru tvíkynjuð, og er það mjög almennt að
svo sje; þó hafa engan veginn allar blómplöntur tví-
kynjuð blóm. Opt eru blómin einkynjuð, þannig, að
ekki er nema annaðhvort duptberar eða duptvegur
í blóminu; hafi blómið að eins duptbera, kallast það
karlblóm, en kvennblóm þar á móti þegar það ekki
hefur nema duptveginn, en vantar duptb. Sú plöntu-
tegund, sem hefur einungis einkynjuð blóm, hlýtur
auðvitað að hafa bæði karlblóm og kvennblóm, svo
kynsleg æxlun geti átt sjer stað; en þá er annað-
hvort, að hver einstaklingur plöntutegundarinnar ber
bæði karlblóm og kvennblóm, t. d. skógbjörk, fjall-
d.rapi o. fl., og kallast þá eiribýlis-planta; eða kynin
eru sitt á hvorum einstaklingi, og eru þær plöntur
kallaðar tvíbýlisplöntur, t. d. víðir. Sumar víðihrísl-
urnar bera eingöngu karlblóm, aðrar eingöngu kvenn-
blóm, öldungis eins og hvert einstakt dýr af hinum
æðri dýrum er annaðhvort karlkyns eða kvennkyns.
Sumar plöntur hafa bæði tvíkynjuð og einkynjuð
blóm, t. d. krœkilyngið, sem allir þekkja.
Þá liggur næst að athuga, á hvern hátt kynin
ná saman, hvernig hið karllega frjóefni í duptkorn-
inu nær til að frjóvga hið kvennlega frjóefni í egg-
inu; því ekki getur neitt fóstur myndazt hjá plönt-
unum fremur en dýrunum, nema frjóefni sömu teg-