Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Blaðsíða 264
264
um mætti, bara svona í greiðaskyni, án þess að lesa
hana ofan í kjölinn, til þess að sjá bæði kosti og
lesti, eða þá að einhver óvinur höfundarins níðir
hana niður fvrir allar hellur, bara til þess að gera
hinum gramt í geði. Þetta kemur nú af þvi, hve
allt er dvergvaxið hjá oss. Af því að vjer erum
svo fámennir, þekkja þeir, sem rita, venjulega hver
annan, og þá hættir mönnum við að líta meir á per-
sónuna, sem bókina hefir ritað, en á bókina sjálfa.
En aðalorsökin er sú, hve blöð vor eru smávaxin.
Alþýða vill heldur kaupa marga smásnepla, sem að
miklu leyti hafa sama innihald, heldur en eitt eða
tvö stór blöð, sem geta gert tífalt meira gagn. En
afieiðingin af því er aptur sumpart sú, að blöðin
hafa mjög lítið rúm fyrir almennilega ritdóma, og
sumpart sú, að í ritstjórn hvers blaðs situr að eins
einn einasti maður, sem annaðhvort með naumindum
getur lifað af blaðinu eða verður að hafa ritstjórnina
i hjáverkum. En hvernig á nú einn maður, sem þar
að auki sjaldnast getur neytt allra krapta sinna, að
geta ritað leiðbeiningar um allar þær bækur, sem
út koma, af hverri tegund sem þær kunna að vera,
svo að nokkur mynd sje á? Til þess er ómögulegt
að ætlazt. I öllum öðrum löndum hefir hvert blað
fjölda launaðra samverkamanna, og annast hver
þeirra sína grein, þá sem hann hefir bezt vit á.
Þetta er ekki mögulegt á Islandi, meðan alþýða kýs
heldur að kaupa mörg smáblöð, en fá stór, þótt hin
mörgu smáblöð kosti að öllu samanlögðu miklu meira
fje en hin stóru. Á meðan svo er, hafa blöðin ekki
efni á að launa föstum samverkamönnum, sem þau
sjálf velja sjer, en verða að láta sjer nægja að taka
því, sem að þeim er rjett af góðfúsum náunga, ef
þau á annað borð hafa rúm fyrir það. Enþá afsök-