Studia Islandica - 01.06.1993, Qupperneq 132

130
sálumessur fyrir Styr.1 Mér þykir þetta ekki sennileg tilgáta,
því að landið er í raun heiðið, þegar Styrr er veginn 1007, og
litlar líkur á, að svo snemma hafi íslendingar tekið upp þann
sið að gefa fé til kirkna til að syngja messur ár hvert með sál-
um manna. Og ártíðaskráin er að sjálfsðgðu langtum yngri,
svo að nemur minnst öld, að því er ætla má.
Önnur skýring er miklu álitlegri. Enginn sem les Heiðar-
vígasögu ofan í kjölinn, getur efast um, að misgerðir Styrs,
miðaðar við lög og siði kirkjunnar, sviptu hann eilífum fagn-
aði annars heims. Úr því að hafa má fyrir satt, að jarðneskar
leifar Styrs hvíli í vígðum reit Helgafellsklausturs, þá er það
engin goðgá að gera ráð fyrir því, að munkunum hafi við lest-
ur Heiðarvígasögu laust eftir miðja 13. öld runnið blóðið til
skyldunnar og þeir orðið ásáttir um að gera sitt besta til að
leysa Styr frá kvölum með reglubundnum sálumessum og
bænahaldi. í þessu sambandi er vert að hafa í huga, að munk-
unum hefur skjótt borist Heiðarvígasaga, þar sem Eyrbyggja
er að öllum líkindum rituð að Helgafelli.2
Pess er enn að geta, að Styrr er ekki færður á Helgafellsskrá
sem Arngrímur Porgrímsson, Styrr Þorgrímsson eða jafnvel
Styrr heldur sem Víga-Styrr: Vigastyr. Að öllu athuguðu
dreg ég þá ályktun, að ártíð Víga-Styrs í Helgafellsskrá stafi
ekki einvörðungu af því, að Styrr dæi voveiflega, heldur
miklu fremur sökum þeirra voðaverka, sem hann gerði sig
sekan um og dæmdu hann til glötunar fyrir dómi. Lýsingar
Heiðarvígasögu hafa rótað við Helgafellsmunkum.
Skýlaus merki eru í sögu Styrs um, að guð sé í textanum og
rás viðburða lúti vilja hans. Ekki þótti einleikið, þegar smá-
sveinninn Gestur vó ofsamanninn Styr. Sagan gefur það fylli-
lega í skyn, að það hefði aldrei getað átt sér stað nema fyrir
guðs forsjá. Blóðdropar á axarskafti Gests voru tákn eða guð-
leg vísbending um, að Gesti myndi auðnast að koma fram
hefndum. Þegar Styrr „höggr með 0xi aptan í hpfuð Þór-
halla“, banar Gestur honum á líkan hátt: „hpggr með 0xi af
1 Hvs., cxxiv.
2 Eyrbyggja, lv.