Studia Islandica - 01.06.1993, Blaðsíða 168
166
vígasögu segir auðvitað ekki berum orðum, að förin sé glap-
ræði, heldur kemur hann viðhorfi sínu til skila með sjálfri
sviðsetningunni. Hann lætur Eið og sonu hans sitja að tafli. Sú
athöfn felur í sér ró og spekt. Við taflið í Ási kyrrist frásögnin
um hríð, en fortölur Eiðs bila við ofsa þeirra, sem sjá engan
kost annan en mannhefndir.
Eins og nafn Eiðs bendir til, er hann táknmynd friðar í
Heiðarvígasögu. Orð hans og gerðir skulu vera öðrum mönn-
um til eftirbreytni.
C. Gullteigur
Gullteigur er hvergi nefndur á nafn nema í Heiðarvígasögu,
ogmenn hafa óljósar hugmyndir um, hvar hann hefurverið og
hvað nafnið merkir. Ritskýrendur segja: „Svæði þetta er
skammt fyrir utan eða vestan bæinn á Þorgautsstöðum og
kallast nú í daglegu tali Teigarnir; eru þeir hafðir til slægna
enn í dag.“' í sögunni er Gullteigs getið nokkrum sinnum,
einu sinni í endursögn Jóns Ólafssonar, þar sem minnst er á
„einn teig við Hvítá“, en oftar í skinnbókarbrotinu og þar
með fullu nafni.1 2 Af umsögn sögunnar verða menn litlu vísari
um merkinguna, og hvergi hef ég rekist á neina skýringu á
nafninu. Jón Ólafsson segir um sláttinn, að bræðurnir „gengu
at því verki allir samt, ok skyldi teigrinn alltíð búinn á til tekn-
um tíma eptir þing“. Má ætla, að mönnum hafi ekki þótt Gull-
teigur skýringar þurfi, þar sem merkingin lægi í augum uppi:
„gott (þ.e. auðugt) gróðurlendi, grösugur teigur“, sbr. t.d.
Hrísateigur: „hrísivaxinn teigur“. Ég er ekki alls kostar sáttur
við þessa skýringu á Gullteig, að minnsta kosti tel ég ómaksins
vert að íhuga, hvort þar bregði fyrir nýmyndun höfundar, sem
feli í sér táknræna og siðlæga merkingu.
Alkunna er, að höfundar fornsagnanna reyna með sérstakri
sviðsetningu og orðfæri að laða fram sundurleit geðhrif les-
enda, svo sem ótta eða unað, til að sýna með því móti afstöðu
1 Hvs., 262 nmáls.
2 Hvs., 262, 282, 285(2), 288, 292(2), 294.