Studia Islandica - 01.06.1993, Blaðsíða 139
137
„Þóttu at þessu mikil merki,“ segir Laxdæla, „at svá gaf til at
fara með lík Gests, at hvárki var fœrt áðr né síðan.“ Mig
grunar, að þetta stórmerki sé eftirlíking, sem sótt sé til helgra
bóka, af útferðarsögu ísraelslýðs yfir Rauðahafið frá Egypta-
landi til fyrirheitna landsins. Ljósið að Helgafelli er auðvitað
andlegrar merkingar, tákngildi guðdómsins og alls þess, sem
tengist honum. í þessu tilviki vísar ljósið í þrengsta skilningi
trúlega til klaustursins að Helgafelli, sem sett var 1184, en í
víðasta skilningi til fyrirheitna landsins, þangað sem allir
kristnir menn stefna til að lofa almáttkan guð og vera samvist-
um við hann að eilífu. Lík Gests var niður sett „ok hvíldu þeir
Ósvífr í einni grpf".
Þegar Faraó Egyptalandskonungur veitti ísraelslýð eftirför
lét drottinn hvassan austanvind blása alla nóttina og bægja
sjónum frá og gerði hafið að þurrlendi. Vötnin stóðu eins og
veggur til vinstri og hægri handar ísraelsmönnum, en Egyptar
sóttu eftir þeim út á mitt hafið. Þá lét drottinn sjóinn falla aft-
ur í farveg sinn. Egyptar drukknuðu, en ísraelslýður gekk
þurrum fótum á land.1
Samsvörunin með ferðum Móse og Gests er í því fólgin, að
Rauðahafið eða Sjórinn rauði er líking Breiðafjarðar, sem
var með öllu ófær sökum ísalaga við Barðaströnd. En þá
„gerði á veðr svá hvasst, at ísinn rak allan frá landi; en um
daginn eptir var veðr gott ok lygnt“. Þar með komst Gestur til
fyrirheitna landsins eða Helgafells, þar sem hann var jarðsett-
ur. Þegar Þórður lági hafði náð heim heilu og höldnu „gerði á
œðiveðr; rak þá ísinn allan at landi“. Mátti þá ekki á skipum
fara.
Rauðahafið er Breiðafjörður. Náttúruhamfarirnar birta
vilja guðs, sem greiðir fyrir sínu fólki, sem leitar til hans. Lýs-
ing Laxdælu felur í sér guðlega umbun til hins friðsama
spekings, Gests Oddleifssonar, sem lifir siðaskiptin og skynj-
ar af spekt sinni, að hinn nýi siður sé ólíkt háleitari hinum
forna og vill því lifa í andlegu samneyti við kristna menn. Lík-
flutningurinn til Helgafells er för Gests til fyrirheitna
Sbr. 2. Mósebók (Exodus), 14:31. Stjorn, 285-289. Veraldar saga, 4. kap.
2