Studia Islandica - 01.06.1993, Blaðsíða 266
V NIÐURSTAÐA
Rannsóknarstaða. Heiðarvígasagaer illa varðveitt. Fyrri
hluti hennar eða saga Víga-Styrs, sem er án upphafs, er svo til
einungis varðveittur í 18. aldar handriti Jóns Ólafssonar frá
Grunnavík, sem hann skrifaði eftir minni eftir Kaupmanna-
hafnarbrunann 1728. Allir fræðimenn, sem hugað hafa að
endursögn Jóns, segja einum rómi, að hún gefi þrátt fyrir ýms-
ar auðsæjar misfellur furðu góða mynd af frumsögunni. Síðari
helmingur Heiðarvígasögu eða nær öll saga Barða Guð-
mundarsonar er aftur á móti geymdur í gömlu skinnbókar-
broti, Sth. 18,4to, sem endursögn Jóns á rætur að rekja til.
Þótt varðveisla sögunnar sé ófull og bagaleg og hljóti að ala á
efasemdum um gildi sögutextans, treysti ég honum samt að
hætti fyrri fræðimanna og eftir eigin athugun.
Menn hafa talið sjálfsagt, að Heiðarvígasaga væri einna elst
allra íslendingasagna eða frá 1200. Sagan hefur því orðið
grunnur að hugmyndum fræðimanna um uppruna, eðli, tíma-
setningu og þróun íslendingasagna. Menn hyggja, að Heiðar-
vígasaga styðjist að mestu við arfsagnir, hún sé sagnfræðirit
og sannur fulltrúi ómengaðrar lífsskoðunar norrænna hetju-
sagna. Hún sé ófriðarsaga, öll á yfirborðinu og ótúlkanleg.
Mínar athuganir taka ekki undir þessar rótgrónu hugmyndir
fræðimanna um aldur og einkenni Heiðarvígasögu.
Hugmyndaheimur. Heiðarvígasagasegirfrálinnulaus-
um ófriði, en boðar frið. Höfundurinn er að öllum líkindum
13. aldar kennimaður, sem blöskrar siðleysi og voðaverk
Sturlungaaldar, þegar landið logar af ófriði, ofurkappsmenn
fara í aðra landshluta með hernaði og er fátt heilagt. Höfund-
ur leggur áherslu á, að menn beri ábyrgð fyrir guði.
Söguþráðurinn er rakinn í hefðbundnu epísku formi íslend-
ingasagna, en í sögunni eru nokkur lykilatriði, sem beina at-