Studia Islandica - 01.06.1993, Blaðsíða 248

246
vígasögu, þar er þeim ætlað það hlutverk að blekkja „kerl-
ingu“. Vettvangur þessara orða í Heiðarvígasögu er fyrir
bragðið með framandlegum hætti, og ummæli Barða birta
ólíka stefnu sagnanna.
Anne Heinrichs hefur tekið eftir því, að hið hetjulega og
hið fáránlega eru samofin í frásögn Heiðarvígasögu af reið
Þuríðar og ofanför hennar. Heinrichs breiðir ekki yfir undrun
sína, þegar hún kemur auga á, að saman skuli fara annars veg-
ar frumstæð og forn saga og hins vegar höfundarafstaða og
frásagnarháttur, sem spotta hetjuskapinn. Petta þykir henni
skjóta skökku við almenna bókmenntareynslu, svo að hún
lýkur grein sinni á óvenjulegan hátt með því að varpa fram
grundvallarspurningu: Getur þetta verið?1 Athugasemdir
Anne Heinrichs þykja mér að sama skapi óvæntar og þær eru
merkar, því að þær taka undir grunnhugsun þessarar rann-
sóknar, að Heiðarvígasaga sé til muna yngri en talið hefur
verið, þróunin sé frá list til oflistar og höfundur eigi ákveðið
erindi við lesendur. Þetta þrennt fari saman.
í Laxdælu og Heiðarvígasögu fara menn landshluta á milli
til hefnda, og er margt líkt með för Þorgils Höllusonar suður
í Skorradal til að ráða af dögum Helga Harðbeinsson og
suðurferð Snorra goða til Bæjar í Borgarfirði til að taka af lífi
Þorstein Gíslason. í báðum tilvikum kemur við sögu Þórður
köttur Þórðarson, fóstri Snorra og sonur Guðrúnar Ósvífurs-
dóttur, og á þann hátt, að eftir er tekið. Að föllnum Helga
Harðbeinssyni hleypur Þórður að Harðbeini, syni Helga, tólf
ára gömlum og vill ráða til hans, en Bolli Bollason stendur í
vegi fyrir honum með svofelldum orðum: „Skal hér engi maðr
vinna klækisverk, ok skal Harðbeini grið gefa.“2
í Heiðarvígasögu er einkennilega lík lýsing. Þegar þeir
1 A. Heinrichs lýkur athugunum sínum á tengslum Heiðarvígasögu og eddu-
kvæða á þessa lund: „Eine archaische, naive, primitive Saga — so wird sie
vielfach in der Forschung gekennzeichnet, die möglicherweise am Anfang
der literarischen Entwicklung ihrer Gattung steht, verhált sich im Stil und
damit in der geistigen Einstellung ironisch-distanziert zum Heldenlied —
wáre das möglich?" Beziehungen zwischen Edda und Saga, 26.
2 Laxdœla, 193.