Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Page 159
159
undar blandist saman. Eptir því sem áður heíur
verið sagt, virðist það allmiklum erfiðleikum bundið
fyrir duptið, að komast að eggjunum þar, sem þau
eru lokuð inni í frjóhnúðnum; en því undraverðara
er það, að þetta skuli nálega ætíð takast.
Fyrsta skilyrðið fyrir því, að frjóvgun geti átt
sjer stað, er það, að duptkornin falli eða berist á
duptfestuna, og festast þau hæglega við hana vegna
hins límkennda vökva, er smitar út úr henni þegar
hún er fullþroskuð. í tvíkynjuðu blómi ætti duptið
auðveldlega að geta komizt á duptfestuna, þar sem
duptknapparnir eru svo nálægt henni og blómið gæti
þannig frjóvgað sig sjálft. Öðru máli er að gegna
um einkynjuð blóm, þá verður duptið að komast úr
einu blómi í annað. Á einbýlis-plöntum, þar sem
karl- og kvennblóm eru á sama plöntu-einstaklingi,
getur þetta opt hæglega orðið; en sjeu karl- og
kvennblóm sitt á hvorri plöntu, eins og hjá tvíbýlis-
plöntunnm, er þetta allt örðugra; þá verður dupt opt
að fara langar leiðir, ef karl-og kvennplöntur vaxa
langt hvor frá annari. En til þess að geta borizt
þannig lengri eða skemmri veg, verður það að fá
einhverja utanaðkomandi hjálp, og alveg eins er
því varið með duptið í öllum fjöldanum af tvíkynj-
uðum blómum; því þótt mörg tvíkynjuð blóm frjóvgi
sig sjálf, þá er hitt þó vanalegra, að þau frjóvgist
af aðkomnu dupti, ef þess er nokkur kostur, en þeirra
eigið dupt berist til annara blóma og frjóvgi þau„
Þetta er kölluð víxlfrjóvgun. Með nákvæmum rann-
sóknum hafa menn komizt að því, að afkvæmi þau,
sem framkomin eru við víxlfrjóvgun, eru kraptmeiri
og þroskalegri en þau, sem framleidd eru með sjálf-
frjóvgun, og standa því betur að vígi í stríðinu fyrir
tilverunni. Víxlfrjóvgunin er þannig mjög gagnleg