Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Page 164
164
gengur þessi misþroskun kynfæranna svo langt, að
annað kynið nær aldrei fullum þroska, og þannig
hafa fram komið einkynjuð blóm af tvíkynjuðum blóm-
um. í slíkum blóinum vottar reyndar ætíð meira
og minna fyrir hinum vanþroskuðu kynfærum, þó
þau nái ekki svo mikilli fullkomnun, að þau geti
unnið ætlunarverk sitt. Agætt dæmi upp á þetta
eru lambagrasblómin, þessi litfögru ilmsætu smá-
blóm, sem vaxa þúsundum saman nálega á hverj-
um einasta mel á öllu landinu. Sum af þeim eru
tvíkynjuð og það hafa þau upprunalega öll verið;
sum eru kvennkyns eða hafa að eins duptvegi og dá-
lítinn vott til duptbera, og sum aptur karlkyns eða
með þroskuðum duptberum, en óþroskuðum duptvegi,
rjett svo að það sjest votta fyrir honum. Hjermætti
og nefna holtasóley, holurt og margar fleiri, því þetta
er ekki svo fátítt.
Hjer að framan var þess getið, að byggingu
sumra blóma væri svo varið, að þau hlytu að víxl-
frjóvgast, svo framarlega að sjerstök skordýr heim-
sæktu þau, hvort eptir annað; að öðrum kosti yrðu þau
ófrjó. Opt er þetta byggingarlag eða umbúnaður á
blóminu aðdáanlega1 snilldarlegur. Hjer skal að
eins tilfært eitt dæmi. Mimulus heitir planta ein,
skyld lokasjóðnum, sem allir þekkja. Hvert blóm á
henni hefur tvær blaðkenndar duptfestur, sem breiða
sig út og leggjast eins og lok fyrir blómginið. Þeg-
ar skordýr ætlar að skríða inn í blómið til þess að
leita þar hunangs, getur það ekki komizt hjá að
reka sig á hinar útbreiddu duptfestur og eitthvað af
1) Sbr. >Um uppruna dýra tegunda og jurta« eptir í>. Th.
í »Tímar. Bmfjel.« 1888. Þar er lýst nokkrum einkennilega
byggðum blómum.