Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Blaðsíða 166
166
þekktu regluna um frjófgun þessara blóma og hög-
uðu sjer eptir henni; en þegar betur er aðgætt, er
það auðsjáanlegt, að það leiðir beinlínis af byggingu
og lögun sjálfra blómanna, að skordýrin dupta þau
svona haganlega. Setjum svo, að blóminhafi1 pípu-
myndaða krónu; í langstöfuðu blómunum er dupfest-
an rjett i blómgininu, en duptberarnir svo stuttir,
að þeir ná ekki nema upp í miðja krónupípuna; í
þeim stuttstöfuðu nær stafurinn aptur á móti að eins
upp í miðja pípuna, en duptknapparnir eru í blóm-
gininu. Nú ber skordýr, t. d. flugu, að einu lang-
stafaða blóminu; vegna þess að krónupípan er löng,
nær hún ekki í hunangið við blómbotninn nema með
því að steypa sjer niður í blömið. Niður í krónu-
pípunni rekur hún sig á duptknappana og duptið
rykast í höfuðið á henni og sogtrjónuna, svo þegar
hún kemur að stuttstöfuðu blómi og fer eins að,
hlýtur hún að rekast með höfuðið á duptfestuna, sem
þar er jafnhátt eða á sama stað í kr.pípunni og dupt-
berarnir voru í hinu blóminu, og duptið úr þeim,
sem loddi við höfuðið á henni, festist nú í slími dupt-
festunnar; en á meðan hún stendur þannig á höfði
í blóminu, getur ekki hjá því farið, að dupt rykist
á bakhluta hennar úr duptknöppunum í blómgininu,
og svo þegar hún steypir sjer aptur ofan í langstaf-
að blóm, strýkst duptfestan, sem þar er í blómgin-
inu, við bakhluta hennar, svo duptið, sem rykaðist
á hann úr löngu duptberunum, nær að límast við
duptfestuna. Af þessu sjáum vjer, hvernig flugan
hlýtur ósjálfrátt, vegna lögunar blómsins, að dupta
stafstutt blóm með dupti úr jafnstuttum duptbera, og
1) Svo er t. d. á plöntukyni því, er nefnist primula og
vex ein tegund þess hjer á landi, P. stricta