Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Page 219
219
að eitt sé svo eðr svo, neitum vér að það sé hið
gagnstæða, svo framarlega sem vér viljum satt segja
og verða engvir tvímælismenn. Ef þii fullyrðir, að
Hafnarfjörðr liggi sunnar en Reykjavík, þverneitar
þú því jafnframt að Hafnarfjörðr liggi norðar en
Revkjavík, með því og að það er alt eitt að full-
vrða, að Hafnarfjörðr liggi sunnar en Reykjavík,
sem að fullyrða að Reykjavík liggi norðar en Hafn-
arfjörðr.
Um hin neikvæðu orð túngu vorrar er áðr talað,
{1. kap. 9.). Þess skal því einúngis getið, að þótt
nægilegt sé að neita eintækri málsgrein með ,eigi'
oðr fortengslinu ,ó‘, svo sem ,póstrinn er kominrú —
,póstrinn er eigi kominn', eðr er ,ókominn‘, nægir
þó eigi slík neitun, eftir eðli túngu vorrar, í altæk-
um málsgreinum. Neiti eg málsgreininni: ,allar
jarðstjörnur eru hnöttóttar', og segi: ,eigi eru allar
jarðstjörnur hnöttóttar- verðr merkíngin einúngis sú:
Flestar jarðstjörnur munu að vísu vera hnöttóttar,
■en eigi eru þær það allar. Vili eg því gjörsamlega
neita, hlýt eg að segja: Enginn jarðstjarna er
hnöttótt.
7. Nú sem vér drögum saman í eitt málsgrein-
ir þær er lýst hefir verið í tveim síðustu greinunum,
fáum vér 1. altækar og 2. sumtækar jákvæðar máls-
greinir, og eins 3. altækar og 4. sumtækar neikvæðar
málsgreinir. Til þess nú að gjöra þær stuttorðari
■og þó jafngreinilegar, vil eg kalla þær 1. aljákvœðar
2. ítumjákvœðar, 3. alneikvœðar og 4. sumneikvœðar
málsgreinir.
8. Aljákvæð og alneikvæð málsgrein er gagn-
stæð hvor annari, svo sem: ,allir fundarmenn voru
fullir' — ,enginn fundarmanna var fullr'. Auðsætt
•er nú, að önnur hvor þessara gagnstæðu málsgreina