Studia Islandica - 01.06.1993, Síða 225
223
Skyldleikinn er einvörðungu á þeim kafla, þar sem greinir frá
Víga-Styr, en fyrrgreind tilvísun vottar, að höfundi Eyr-
byggju hafi líka verið kunnur síðari hluti Heiðarvígasögu, þar
sem greint er frá Barða Guðmundarsyni.
Engar brigður verða heldur bornar á, að Njála noti Heiðar-
vígasögu, og hafa margir fræðimenn fjallað um það í ritum
sínum.1 Hef ég áður í sambandi við hugmyndaheim Heiðar-
vígasögu fjölyrt um tengsl sagnanna. Höfundur Njálu stendur
í mikilli þakkarskuld við hana fyrir sundurleit aðföng, atvik,
ráðagerðir, orðaskipti, drauma og fyrirburði. Einsætt er, að
mannlýsing Njáls sækir til Þórarins á Lækjamóti. Að venju
fellir höfundur Njálu heimildir sínar svo snilldarlega að
mannlýsingum, viðburðum og hugmyndum sögu sinnar, að
erfitt er að standa hann að verki. Hann sníður frumefnið eftir
hinni listrænu alin. Áhrif Heiðarvígasögu á Njálu stafa nær öll
frá sögu Barða.
Gömul er sú skoðun, að höfundur Bjarnarsögu Hítdæla-
kappa hafi hvorki þekkt né notað neina eldri íslendingasögu.2
Nær sanni hygg ég vera, að hann hafi þegið efni frá mörgum
sögum, og sagan sé því mun yngri en talið hefur verið.3 Bjarni
Einarsson tók eftir náinni frændsemi með Bjarnarsögu og
Heiðarvígasögu, einkum þar sem segir frá hinsta degi þeirra
Bjarnar Hítdælakappa og Þorbjarnar Brúnasonar. Bjarni
rekur þessa frændsemi og verður að orði:
Þetta skal ekki borið hér saman við frásögn Bjarnar sögu lið fyr-
ir lið, því að það er auðsætt hverjum þeim sem kunnugur er
þeirri sögu, að hér eru furðu margir svipaðir hlutir á einum stað
þótt ýmsir þeirra séu í ólíkum samböndum og hafi mismunandi
tilgang.4
Að sönnu er ekki um að ræða orðalíkingar, en skyldleikinn
Sjá m.a. Kersbergen: Litteraire motieven in de Njála, 177. Einar Ólafur
2 Sve|nsson: Um Njálu, 120-124; Njála, Ixxii. — Hvs., cxxix og víðar.
sjá Björn M. Ólsen: Um íslendingasögur, 109-113. Sigurður Nordal í for-
3 mála Bjarnar sögu Hítdœlakappa, lxxxix -xci.
4 Sjá Gering: Altn. Saga-Bibliothek 6, xxiii—xlviii.
Skáldasögur, 255.