Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.1979, Page 87
65
enn i a som best. art. foran adjektiver er de to tekstpartier for langt
største delens vedkommende identiske. En sådan vidtgående lighed kan
naturligvis umuligt bero på tilfældighed. Thi at to oversættere uafhæn-
gigt af hinanden skulle kunne have oversat en latinsk tekst på omtrent
fuldstændig samme måde er usandsynligt under alle omstændigheder -
selv hvis oversættelserne følger latinen slavisk - og ganske udelukket,
hvis oversættelserne viser fælles friheder i forhold til latinen, hvilket de
gør i det foreliggende tilfælde. Man finder således både fælles tilføjelser
i forhold til latinen, fx a 63,20-21 / b 42rl-2, jf. PL 76 1253B, fælles
udeladelser, jf. fx PL 76 1250B og a 61,5 / b 4ov36, samt andre fælles
friheder af forskellig art, jf. fx PL 76 1251A og a 61,23-26 / b 41 ri 6-
19.
Ud fra omfanget og arten af den indbyrdes lighed mellem a og b må
man således umiddelbart kunne fastslå at de er beslægtede, at de er
varianter af én og samme tekst. Ud fra arten af visse af de indbyrdes
forskelle vil man kunne få et vist indblik i hvorledes de er beslægtede -
eller i det mindste hvorledes de i hvert fald ikke kan være beslægtede.
Allerede a priori er det imidlertid indlysende at a ikke er afskrift af b
eller omvendt: da a repræsenterer engleprædikenen i dens oprindelige
sammenhæng, Gregors 34. evangeliehomilie, hvorimod b viser udnyt-
telse af denne tekst i en helt anden forbindelse, må man slutte at b
umuligt kan have været a’s forlæg, og da b rimeligvis er overleveret i et
ældre hs. end a, må man ligeledes kunne slutte at a næppe har fungeret
som forlæg for b. En betragtning af forskellene mellem a og b leverer
garanti for ræsonnementets holdbarhed, a indeholder nemlig en række
for forståelsen nødvendige og med latinen stemmende ord eller ordfor-
bindelser som b, formentlig p.gr.a. incurie, mangler, og kan altså
vanskeligt tænkes at være afskrift af b, fx
a fvniligir oc ofvniligir 61,2
b fyneleger 40v34
lat.: stedet savner modsvarighed hos Gregor, men er hentet fra
Bibelen: (quoniam in ipso condita sunt universa in caelis et in
terra,) visibilia et invisibilia (sive throni sive dominationes, sive
principatus sive potestates: omnia per ipsum et in ipso creata
sunt) Vulg. Kol. I, 16.
a en )>eir mego eigi avallt $rir heita 61,8-9
Opuscula VII - 5