Ný félagsrit - 01.01.1847, Page 26
20 UM SKATl'AiSA A ISLAISÐI.
skattanna á jaríiirnar einar, því skatturinn yrbi nieb
því inóti ærna þúngbær mörgum bændum, þareb efna-
hagur þeirra hvorki fer, eba getur farib, eptir ásig-
komulagi þessa lands, saman vib jarbgæbin eba dýr-
leikann. þab kann reyndar vel ab vera, ab einstaka
efnamenn, sem hafa litla eba ódýra jörb, geti notib
þess hagnabar, sem þeir hafa af lágum skatti, til ab
bæta jörbina, en þar af leibir ekki ab alla skatta eigi
ab leggja á jarbadýrleikann; og þar ab auki yrbi þá
ab gjöra ráb fyrir, ab dýrleikinn væri ætíb rettur, þ. e.
samsvarabi jarbargæbunuin á hverri tíb, en yrbi jafrr-
skjótt lagabur og breyttur þegar jörbin breyttist, en
þar af leiddi aptur, ab sá sem bætti jörb sina nyti
ekki lengi gæba hennar svo ab ekki væri bætt á hann
þýngra jarbarskalti. þab er ab ininnsla kosti efalaust,
ab ætti jarbadýrleikinn einn ab vera undirstaba skatt-
unna á Islandi, yrbi jarbabókin ab verba ibuglegmn
breytíngum undirorpin, því jarbirnar breytast hér
sífeldlega, ýmist til hins verra og ýmist til betra,
sumpart af náttúrunnar verkunum og sumpart fyrir
atorku manna, ebur og á hinn bóginn dugnabarlcysi.
þetta er einnig almennur skobunarmáti manna hér
á landi, sem sjá má af mörguni bænarskrám er sendar
hafa verib til alþingis.
Ab sibustu er þcss getib, ab menn eigi ab hafa
þær reglur fyrir augum: ab skattgjaldib fari eptir
efnuni gjaldenda, ab þab komi jafnt á alla gjald-
endur, og ab þab taki seiu minnst frá þeim ab
aubib er. Meiri hlutinn játar, ab þessar reglur sé
réttar, en honum skilst ekki, ab þær inæli frain meb
ab lagbur verbi skattur á jarbadýrleikann einn, því
honuiii virbist ekkert eiga minna skylt saman, enn