Ný félagsrit - 01.01.1847, Page 31
UM SKATTANA a isi.andi.
51
cf tvöfalt veríiur lagt á hvert lausafjárhundrab vib þab
sein lagt er á hvert jarbarhundrab, því |þá verbur lausa-
fjárskatturinn ætið ineira enn helmingur alls skattsins,
ineban hundra&atala lausafjárins ekki verítur minni enn
heliuingur vib hundra&atulu jarbanna; á hinn húginn
veríiur heldur ekki lausafjárskatturinn tveir þriíjúngar
alls skattsins, nenia hundrabatala Iausafjárins verbi
jöfn hundrabatölu á fasteignunuin, en þetta tvennt
veríiur aldrei eíia mjög sjaldan, og þessvegna heldst
lausafjárskatturinn milli Va og % alls skattsins.
þaö er þó ekki ætlun meira hlutans, ab þessari
niíiurjöfnun álögunnar á fasteign og lausafé skuli
fylgja svo nákvæmlega, aí> telja hana ni&ur eptir skild-
íngabrotum, því síbur, sem hún veríiur ab vera komin
undir hvernig á stendur þegar niburjöfnunin verbur
gjörb, og hver hundraba-talan verbur á lausafé og
fasteign. Meiri hlutinn heíir í þessu atribi haft fvrir
augum þau rök, sem nú skal segja.
Eptir manntalsbóka-skýrslunuin heíir lausafjár-
stofninn á'öllu landinu verib ab mebaltali nokkub vfir
50,000h um árahilib 1833—1838. þab er líklegt, ab
lausafjárstofninn muni fara nærri þessu ab öllum
jöfnubi, þó hann sé nokkub hvikull í ebli síriu. Komi
sérlega gób ára-röb, og jarbarræktinni fari fram, þá
iiiundi lausafjártiundin ab vísu aukast töluvert, allt ab
60,000h ef til vill, en bæbi er þetta óvíst, svo engin
áreibanleg áætlun verbur bygb á því, og þar ab anki
mundi þab varla standa lengi. Aptur á móti cru lík-
indi til, ab lausaféb aldrei falli nibur til 40,000h. Fast-
eignir eru nú rúmar 84,000h, sem ábur er sagt.
þab er ekki aubvelt ab segja, hvernig breytíng yrbi
á því vib nýtt jarbamat. þab er almenn ætlan manna,