Ný félagsrit - 01.01.1847, Side 69
LM SKATTANA A ISLANDI. G9
en skattaruir nú eru þó allra lægstir. þessir hreppar
niunu þaraíauki hafa dvrast metnar jarbir í svslununi,
og verbur þessvegna þaban engin ályktun dregin móti
jarbaskattinum, þareb nýtt jarbamat mundi taka af
ójöfnubinn á þeiin jörbum sem dýrast eru metnar.
Minni hlutinn heldur, ab jarbaskatturinn komi
eins jafnt nibur á gjaldendum, og hitti eins vel efni
þeirra eins og hinn blandabi skattur, ab svo miklu Ieiti
sem aubib er, því enginn skattur gjörir þab til fulln-
ustu. Verbi hinn blandabi skattur lagbur á, mun
skatturinn leggjast töluvert þúngt á þá bændur, sem
hafa nieira enn helmíng lausafjárhundraba á móti jarbar-
hundrubiiiu, og þó fátt af hvorutveggja, einkum þar
sem menn búa á litlum jörbum og hjáleigum, en hafa
mart fólk ab tiltölu fram ab færa. En þó jörbin se
stór kemur þetta síbur frani, þareb landsdrottinn getur
þá bygt leiguliba út, eba skipt jörbinni niilli fleiri.
Allt þetta kemur miklu Ijóslegar fram, þegar
skatturinn er bygbur á fasteign einni, heldur cnn
þegar hann er lagbur á fasteign og lausafb tilsamans,
eba á lausafeb eitt. Jarbaskatturinn verbur forgángs-
skuld í eigninni, og eigandinn hlýtur þessvegna ab
velja sér leiguliba, og taka heldur duglegan mann,
sein fer vel ineb jörbina, heldur enn ab taka annan
ónýtari, þó hann vildi gjalda meira eptir, og eiga svo
undir ab jörbin yrbi seld til lúkníngar skattskulduin
leiguliba. En þó þribjúngur skattsins yrbi lagbur á
jarbirnar, eykur þab landsdrottni lítinn vanda, því þá
verbnr honum engin hætta búin um sölu jarbarinnar,
hvernig sem fer um ábúbina. Eptir því sem háttab
er á Islandi mundi jarbeigandi optast takast á hendur
áb gjalda skattskuldir leigtiliba, og eiga vib hann utn