Ný félagsrit - 01.01.1847, Blaðsíða 73
UM SKATTAXA A ÍSLANDI.
75
gánga aí> því vísu, ab flestir gjaldþegnar ab síbustu
eigi bæöi Iausafe og jörb.
Ef svo færi, ab tala jarbarhundraba eba Iausa-
fjárhundraba yrbi minni enn ráb er fyrir gjört: lausafe
öOjOOO11 og fasteign 80,000h, þá yrbi aö hækka hinn
blandaba skatt vib þann inuninn, og þab því ineira,
sem hann er óvissari; en jarbaskatturinn má vera
því lægri, sem grundvöllur hans er meiri um sig enn
líkindi er til ab grundvöllur hins verbi nokkurntíma,
og færi svo, afe lausafeb yxi allt ab 80,000h eba þar
yfir, þá má gánga aö því vísu, ab jarbaskatturinn yrbi
léttbær öllum, og þá væri einnig koininn ti'ini til ab
virba jarbagózib á ný.
Eitt af því sein gjörir, ab menn verba ab hækka
hinn blandaba skatt iniklu meira enn jarbaskattinn,
er afdráttur manna í framtölu lausafjárins, sem „eng-
inn vill eba getur fengib af sér ab vaka yfir, en enda
lokin verba, ab sá kemst léttast af seni segir verst
til” (sbr. álitsskjal Melstebskammerrábs 21. Dec. 1842);
þetta atribi er mjög mikillar íhugunar vert.
4. Skatturinn áfremur ab bæta sib-
ferbi manna og hugarfar enn spilla.
þab er ekki til ab Iasta Islendínga frainar enn
abrar þjóbir," þó sagt sé, ab tíundarsvik sé orbin hér
ab einskonar reglubundnum vana allstabar um land,
til ab komast hjá skatti, gjaftolli eba tíundum, þegar
gjöld þessi og gjaldib til jafnabarsjóbanna fer ab hækka
töluvert; stunduin sjá jafnvel tíundatakendur sjálfir í
gegnum fingur meb þessu, og prestarnir hafa stund-
utn þann hag á því, ab dagsverkib verbur meira enn
hluti þeirra og kirkjunnar úr lágri tíund. þetta fer
fram víbar enn hér á landi, og eigi síbur, þar sem