Ný félagsrit - 01.01.1847, Síða 85
UM SKATTANA A ISLANDI.
8í>
ictlast á til lengdar; en þetta atri&i er í inörgum
öbriun greinum mikils vert:
Irbi sýsluinönnum fengin gjaldheiintan á hendur,
arinablivort til uinhobs eba á annan hátt, þá er aub-
sætt, ab allir reikníngar, og yfirskobun þeirra, yrbi
miklti hægri og einfaldari bæbi fyrir þá, landfógeta
og rentukaininerib, þegar jarbadýrleikinn einn væri
gjörbttr ab grundvelli, heldnr enn ef lagbur væri skatt-
urinn bæbi á fasteign og lattsafe til sainans, eba jafn-
vel þó lagt væri á lausaféb einúngis.
Yrbi sýslurnar Ientar fyrir fast afgjald, einsog
híngabtil, niunda sýslunienn verba fyrir niiklti tjóni
þegar lausafjárstofninn mínkabi, í hallærum, og ein-
mitt þegar þcir væri sizt færir um ab þola nokkurn
missi í tekjiim sínum; en þegar vel léti í ári, þá
gyldist iiiiklu nieira enn heiintist í ríkissjóbinn, eba
þarf til Iauna handa sýsltiinönnuni. Nú er þab aub-
sætt, ab naubsyn er á ab spara gjaldþegnum á Islandi
hvern óþarfan dal og skildíng, og hefir þetta atribi
einkuin kotnib niinna hlutanum til ab fallast á jarba-
skattinn franiar hinuin. Hann vill einnig taka upp
þá abferb ab launa sýsluniönnuni, sem er bezt og
óhultust fyrir þá sjálfa og stjórnina og léttbærust
fyrir gjaldþegna, og þab er ab tiltaka föst laun handa
þcim, sem yrbi ávisub þeiin af hinuin fast ákvebnu
sýslugjölduin, og mibub vib tekjur þeirra ab 5—10
ára niebaltali, en þó svo, ab enginn fengi minni föst
laun enn 4—500 dali. Væri þannig ab farib, þá yrbi
hin lökustu sýslumanna enihætti niiklu betri enn ntí,
og ekkert þeirra mætti heita ósæmilega lítib, þegar
vib bætast aukatekjur af skipum, skiptuni, upphobum
og ymsu öbru. Oltist menn skattaskuldir, þá kynni