Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 41
37
1815) og látið haldast samkvæmt 435. gr. Versaillessamning-
anna, með því að þetta hlutleysi væri í þágu friðarins. Sviss-
land vildi ganga í Þjóðabandalagið með þvi móti, að lilut-
leysi landsins héldist óskert, eins og verið hefði. Þetta er þó
ekki samrímanlegt 16. gr. sáttmálans, þar sem ákveðið er, að
meðlimir þess eigi, ef svo ber undir, að taka þátt í hernaðar-
ráðstöfunum gagnvart einstökum meðlimum þess, og 17. gr.,
þar sem mælt er fvrir um sömu skyldu, ef aðiljar utan handa-
lagsins skyldu grípa til vopna, eftir að handalagið liefir boðið
þeim milligöngu sína til að jafna deilu. Svissland mundi ekki
bæði geta lialdið hlutleysi sínu óskertu og samtímis gegnt
skyldum þeim, er livíla á meðlimum Þjóðabandalagsins eftir
áðurnefndum greinum sáttmálans. Og því mátti vera vafa-
samt, hvort það gæti orðið meðlimur Þjóðabandalagsins.
Þetta hafa stofnendur þess þó haldið, með því að Svissland
var eitt þeirra ríkja, er verða mátti upphaflegur meðlimur
handalagsins. En með því að þannig var ástatt um Svissland
og yfirlýsing þess um inngöngu í Þjóðabandalagið var því
skilvrði hundin, gerði ráð bandalagsins samþvkkt 13. fehr.
1920 um málið, þar sem það segist að vísu fastákveða þá meg-
inreglu, að hlutleysi meðlima Þjóðabandalagsins sé ekki sam-
rimanlegt þeirri annari meginreglu, að öllum meðlimum þess
sé skylt að vinna saman til þess að inna af hendi skyldur þess.
Og er þar fyrst og fremst átt við áðurnefnd ákvæði 16. og
17 gr. sáttmálans. En jafnframt segir í samþykktinni, að sér-
staklega sé ástatt um Svissland, með því að hlutlevsi þess liafi
verið trvggt af nýju með 435. gr. friðarsamninganna í Versa-
illes, en bandalagið vænti þess þó, að Svissland muni ekki
draga sig í hlé, þegar halda þurfi upp framkvæmd á grund-
vallarreglum Þjóðahandalagsins, og að Svissland muni því
taka þátt i þeim ráðstöfunum fjármála- og viðskiptaeðlis, er
gerðar kunni að verða gagnvart meðlimum bandalagsins, er
rjúfi skyldur sínar, að það verji land sitt sjálft eftir mætti,
en að það verði undanþegið þátttöku í beinum liernaðarráð-
stöfunum bandalagsins og þurfi ekki að lilita hernaðarfram-
kvæmdum á landi sínu né för lierdeilda yfir það. Með þess-
um skilmálum var Svissland tekið i Bandalagið. Samkvæmt
þeim hefur Svissland einu sinni neitað að leyfa för herdeilda,
er bandalagið liafði ráðgert að senda austur til Wilna, yfir
land sitt, en úr þvi herlilaupi varð ekkert, svo að ekki kom
til úrlausnar þess máls af hálfu bandalagsins. En ljóst er af
öllu þessu, að með inngöngu Svisslands í bandalagið hefur